Tóm tắt Luận văn Quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn

Nội dung tài liệu: Tóm tắt Luận văn Quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NÔNG THỊ DIỆU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG TẠI TỈNH BẮC KẠN Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2019
2. Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thúy Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà Phản biện 2: TS. Đinh Văn Minh, Thanh tra Chính phủ Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sỹ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 204 - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sỹ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77 – Đường Nguyễn Chí Thanh – Quận Đồng Đa – Thành phố Hà Nội Thời gian: vào hồi 17 giờ, ngày 10 tháng 01 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia, hoặc trên trang Web Khoa sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
3. MỞ ĐẦU Nạn tham nhũng ở Việt Nam những năm gần đây cho thấy những biểu hiện phức tạp, đa dạng, mức độ, cũng như hậu quả ngày càng trầm trọng. Tính nan giải, khó trị của tệ tham nhũng được lý giải từ sự yếu kém của thể chế, tính nửa vời trong chỉ đạo thực hiện và sự thoái hóa của không ít quan chức, công chức trong bộ máy công quyền, thậm chí tham nhũng có cả trong hoạt động tư pháp, trong điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Dù tham nhũng có biểu hiện khác nhau, mức độ khác nhau nhưng tham nhũng đều diễn ra như một hội chứng cướp đoạt, sự lợi dụng quyền và tiền để làm giàu và mưu lợi bất chính, hiện trạng tham nhũng phổ biến ở nước ta là “bôi trơn” và “làm luật”. Trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn tình trạng tham nhũng vẫn còn tồn tại với nhiều diễn biến phức tạp, các sai phạm chủ yếu là lợi dụng chức vụ quyền hạn, cố ý làm trái quy định, quyết toán khống, thi công sai thiết kế, chi trả tiền đền bù trái quy định nhằm trục lợi; trong đấu tranh phòng chống tham nhũng (PCTN), lãng phí còn biểu hiện thiếu trách nhiệm, nể nang, né tránh nên tính giáo dục, răn đe phòng ngừa chưa cao. Tuy nhiên, công tác đấu tranh PCTN của tỉnh vẫn còn một số mặt hạn chế như: Công tác phổ biến tuyên truyền pháp luật về PCTN của một số cơ quan, đơn vị, người đứng đầu còn mang tính hình thức, chưa sâu; sự phối hợp giữa các cơ quan trong PCTN chưa chặt chẽ; đội ngũ công chức làm công tác PCTN thiếu tính chuyên nghiệp; công tác cải cách thủ tục hành chính và cải cách tư pháp còn chậm so với mục tiêu xây dựng một nền hành chính minh bạch, phục vụ; cơ chế dùng người bộc lộ nhiều yếu kém, thiếu động lực cho tài năng phát triển; sự thiếu gương mẫu của không ít cán bộ lãnh đạo, quản lý; việc biểu dương, bảo vệ người tố cáo đúng, người đấu tranh tích cực còn hạn chế; việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo chưa 1
4. đáp ứng yêu cầu thực tế, có một số vụ việc kéo dài nhiều năm, gây bức xúc trong quần chúng nhân dân. Từ những kết quả đạt được và những mặt còn hạn chế đối với công tác PCTN của tỉnh Bắc Kạn trong những năm qua, tôi chọn chủ đề “Quản lý nhà nước về công tác phòng chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn” làm đề tài tốt nghiệp thạc sĩ quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Quản lý nhà nước về công tác phòng chống tham nhũng là đề tài thu hút nhiều sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, các nhà lãnh đạo và quản lý, những người làm công tác lý luận nghiên cứu ở nhiều khía cạnh, góc độ khác nhau. Có thể kể ra một số công trình nghiên cứu tiêu biểu sau đây: 2.1. Các luận văn liên quan đến đề tài Luận văn Tiến sĩ chính sách công: "Chính sách phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam hiệu nay" của tác giả Nguyễn Thị Thu Nga, Học viện Khoa học Xã hội, 2019. Luận văn Thạc sĩ Luật học: "Đổi mới tư duy pháp lý đấu tranh chống tham nhũng" của tác giả Nguyễn Duy Hiền, 2001. 2.2. Đề tài khoa học Đề tài khoa học cấp bộ: "Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng của các cơ quan thanh tra nhà nước theo Luật PCTN" của TS. Trần Ngọc Liêm, 2006, Phó Vụ trưởng Vụ IV, TTCP làm Chủ nhiệm. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở: "Nâng cao chất lượng công tác tham mưu trong phòng, chống tham nhũng ở tỉnh Bắc Kạn của Ban Nội chính, giai đoạn 2016-2020" của tác giả Lý Văn Kỳ, Học viện Chính trị khu vực I, Hà Nội, 2016. 2.3. Sách - các bài viết trên báo, tạp chí liên quan đến đề tài Sách "Ngành Nội chính Đảng - 50 năm xây dựng và trưởng thành (1966-2016)", Ban Nội chính Trung ương, Hà Nội, 2016. 2
5. Sách "Một số vấn đề lý luận - thực tiễn 30 năm đổi mới (1986-2016) về tư pháp - nội chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí", Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2015. Bài "Kinh nghiệm phòng, chống tham nhũng của một số nước trên thế giới" của TS. Nguyễn Thị Hồi, đăng trên tạp chí Nhà nước và Pháp luật số 7-2006. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn; nêu ra những vấn đề còn tồn tại, hạn chế; từ đó đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Đề tài tập trung giải quyết những nhiệm vụ sau: - Hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng ở tỉnh Bắc Kạn. - Đánh giá, phân tích thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn. - Đưa ra các đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Các hoạt động quản lý nhà nước trong công tác phòng chống tham những trong giai đoạn 2013 - 2018 tại tỉnh Bắc Kạn. 4.2. Phạm vi nghiên cứu 3
6. - Về không gian: nghiên cứu năng lực quản lý về công tác phòng, chống tham nhũng trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. - Về thời gian: Từ năm 2013 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận Tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác phòng, chống tham nhũng, các văn bản pháp luật về công tác PCTN như Luật Phòng chống tham nhũng, Luật cán bộ công chức; kết hợp với lý thuyết và thực tiễn của quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn hiện nay. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Học viên sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu; - Phương pháp quan sát, thu thập số liệu; - Phương pháp thống kê; - Phương pháp tổng hợp, phân tích; 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Làm cơ sở để nghiên cứu sâu hơn về chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng; là tài liệu giúp cơ quan, đơn vị thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng trên địa bàn tỉnh tham khảo để thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn. 4
7. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về QLNN đối với công tác phòng, chống tham nhũng. Chương 2: Thực trạng QLNN về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn. Chương 3: Một số giải pháp đối với QLNN về công tác phòng, chống tham nhũng tại tỉnh Bắc Kạn trong thời gian tới. 5
8. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QLNN ĐỐI VỚI CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG 1.1. Cơ sở lý luận về công tác phòng, chống tham nhũng 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm tham nhũng Ở Việt Nam, theo Luật phòng, chống tham nhũng năm 2018 thì "Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi". Vụ lợi được hiểu là: việc người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn nhằm đạt được lợi ích vật chất hoặc lợi ích phi vật chất không chính đáng (Điều 3 Luật phòng, chống tham nhũng). Đây là một khái niệm tương đối bao quát, đủ để xác định bản chất của hành vi tham nhũng phổ biến trong xã hội Việt Nam hiện nay. Tóm lại, Tham nhũng là hành vi của người (hoặc nhóm người) có quyền lực, đã lợi dụng quyền lực để trục lợi riêng. 1.1.1.2. Khái niệm công tác phòng, chống tham nhũng Phòng ngừa tham nhũng là hoạt động của các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, xã hội, các đơn vị kinh tế, các định chế tài chính và toàn dân nhằm hạn chế, tiến tới xóa bỏ các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tham nhũng. Phòng ngừa tham nhũng gồm phòng ngừa chung theo quy định pháp luật và phòng ngừa nghiệp vụ. Phòng ngừa chung bao gồm các hoạt động như: Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức về PCTN; công khai, minh bạch về tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị; xây dựng và thực hiện các chế độ, định mức, tiêu chuẩn; thực hiện quy tắc đạo đức, nghề nghiệp; quy tắc ứng xử của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; chuyển đổi những vị trí công tác dễ xảy ra tham nhũng của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; kiểm soát tài sản, thu nhập của người 6
9. có chức vụ, quyền hạn; xác định chế độ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách; cải cách hành chính, ứng dụng khoa học, công nghệ trong quản lý và thanh toán không dùng tiền mặt. 1.1.1.3. Khái niệm quản lý nhà nước về PCTN a. Khái niệm quản lý Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao động, phát sinh khi cần có sự nỗ lực tập thể để thực hiện mục tiêu chung. Quản lý diễn ra ở mọi tổ chức, từ phạm vi nhỏ đến phạm vi lớn, từ đơn giản đến phức tạp. b. Khái niệm quản lý nhà nước Quản lý nhà nước xuất hiện cùng với sự xuất hiện của Nhà nước. Quản lý nhà nước thay đổi phụ thuộc vào chế độ chính trị, trình độ phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia qua các giai đoạn lịch sử. Ngày nay quản lý nhà nước bao gồm hoạt động lập pháp của cơ quan lập pháp, hoạt động hành pháp của Chính phủ và hoạt động tư pháp của cơ quan tư pháp. c. Khái niệm quản lý nhà nước về PCTN Từ khái niệm trên có thể hiểu Quản lý nhà nước về PCTN là các hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền sử dụng quyền lực nhà nước và pháp luật để phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh ngăn chặn và xử lý các hành vi tham nhũng, bảo đảm các yêu cầu về chính trị, pháp luật, nghiệp vụ, kinh tế và đối ngoại. 1.1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về phòng, chống tham nhũng Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X đã ra Nghị quyết về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Đây là Nghị quyết đầu tiên của Ban Chấp 7
10. hành Trung ương Đảng đề cập một cách toàn diện, tập trung về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Nghị quyết Trung ương ba khóa X đã đưa ra những nhận định, đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; chỉ ra những nguyên nhân chủ yếu của những thiếu sót, khuyết điểm trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí và đề ra những mục tiêu, quan điểm chỉ đạo công tác PCTN, lãng phí. 1.1.3. Các dấu hiệu đặc trưng, nguồn gốc và hậu quả của hành vi tham nhũng 1.1.3.1. Các dấu hiệu đặc trưng của hành vi tham nhũng Thứ nhất, tham nhũng phải được thực hiện bởi người có chức vụ, quyền hạn. Thứ hai, người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ được giao. Thứ ba, người thực hiện hành vi tham nhũng phải có mục đích, động cơ vụ lợi. 1.1.3.2. Nguồn gốc của tham nhũng 1.1.3.3. Nguyên nhân của tham nhũng a. Nguyên nhân khách quan b. Nguyên nhân chủ quan 1.1.4. Nội dung quản lý nhà nước về phòng chống tham nhũng 1.1.4.1. Việc ban hành, tổ chức thực hiện văn bản pháp luật, chiến lược về phòng chống tham nhũng 1.1.4.2. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức về phòng chống tham nhũng 1.1.4.3. Việc thực hiện công tác công khai minh bạch tài sản, thu nhập 1.1.4.4. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về phòng chống tham nhũng; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý pháp luật về tham nhũng 8