Tóm tắt Luận văn Chi trả bảo hiểm tại bảo hiểm tiền gửi Việt Nam

Nội dung tài liệu: Tóm tắt Luận văn Chi trả bảo hiểm tại bảo hiểm tiền gửi Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG THỊ KIM THÀNH CHI TRẢ BẢO HIỂM TẠI BẢO HIỂM TIỀN GỬI VIỆT NAM Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng Mã số : 60 34 02 01 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG HÀ NỘI - NĂM 2018 1
2. Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Chi Mai Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: Phòng nhà A, Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia. Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - TP. Hà Nội. Thời gian: vào hồi giờ phút ngày tháng năm 2018. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia. 2
3. LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thực hiện chính sách bảo hiểm tiền g i công hai một trong những giải pháp được nhiều quốc gia trên thế giới lựa chọn nhằm phòng ngừa và x ý đổ v hệ thống tổ chức tín dụng Theo đ tổ chức bảo hiểm tiền g i được th nh ậ nhằm bảo vệ u ền ợi người g i tiền tăng cường niềm tin công ch ng v g hần đảm bảo sự h t triển an to n nh mạnh c a hệ thống t i ch nh - ng n h ng Tu theo điều iện cụ thể tại m i uốc gia m tổ chức bảo hiểm tiền g i c thể được thiết ế theo c c mô hình h c nhau nhưng đều c chung một nghiệ vụ c bản nhất ch nh chi trả bảo hiểm Trong trường hợ c tổ chức tham gia bảo hiểm tiền g i gặ sự cố thì thực hiện chi trả bảo hiểm tiền g i ịp thời được coi biện pháp cuối c ng gi tổ chức bảo hiểm tiền g i ho n th nh vai tr c a mình Chi trả c ng được thực hiện nhanh v ch nh c c ng n ng cao hiệu uả ch nh s ch bảo hiểm tiền g i gi giảm thiểu tối đa hiệu ứng đổ v tru ền trong hệ thống Ý thức được tầm quan trọng c a chi trả bảo hiểm ảo hiểm tiền g i Việt Nam ( HTGVN) đã uôn t ch cực nghiên cứu, triển khai chi trả bảo hiểm tiền g i v thời gian ua công t c n đã đạt được nhiều kết quả đ ng ghi nhận Tu nhi n hiện na HTGVN đang trong giai đoạn t i cấu tr c bộ m H n nữa uật bảo hiểm tiền g i mới ra đời v b t đầu c hiệu ực từ 1 1 201 n n một số nghiệ vụ m điển hình nghiệ vụ chi trả bảo hiểm tiền g i vẫn c n nhiều nội ung cần ho n thiện để h hợ với c c u cầu mới Mục ti u v cũng chức năng uan trọng nhất c a hệ thống bảo hiểm tiền g i ( HTG) tại c c uốc gia gi người g i tiền nhanh ch ng tiế cận tiền g i được bảo hiểm hi tổ chức tham gia HTG h sản Điều n được thực hiện thông ua hoạt động chi trả HTG Tiến h nh u trình chi trả một c ch ị thời v hiệu uả hông chỉ đảm bảo u ền ợi c a người g i tiền ổn định tình hình an ninh trật tự ã hội tại địa hư ng c tổ chức tham gia HTG bị đổ v m c n n ng cao niềm tin c a người g i tiền g hần u trì sự ổn định v h t triển c a hệ thống t i ch nh - ngân hàng. Tu theo điều iện cụ thể tại m i uốc gia m tổ chức bảo hiểm tiền g i c thể được thiết ế theo c c mô hình h c nhau nhưng đều c chung một nghiệ vụ c bản 3
4. nhất ch nh chi trả bảo hiểm Trong trường hợ c tổ chức tham gia bảo hiểm tiền g i gặ sự cố thì thực hiện chi trả bảo hiểm tiền g i ịp thời được coi biện pháp cuối c ng gi tổ chức bảo hiểm tiền g i ho n th nh vai tr c a mình Chi trả c ng được thực hiện nhanh v ch nh c c ng n ng cao hiệu uả ch nh s ch bảo hiểm tiền g i gi giảm thiểu tối đa hiệu ứng đổ v tru ền trong hệ thống Nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, hệ thống ng n h ng đang đẩy mạnh t i c cấu n ng cao năng ực quản trị đảm bảo các chỉ số tài chính an toàn, lành mạnh.Trong bối cảnh đ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp c a người g i tiền uôn ưu ti n h ng đầu c a Đảng, Chính ph . Chính vì vậy, chính sách bảo hiểm tiền g i tại Việt Nam đã ần được hoàn thiện với việc ban hành Luật Bảo hiểm tiền g i với mục tiêu chính là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp c a người g i tiền, góp phần ổn định hệ thống tài chính quốc gia. Ý thức được tầm quan trọng c a chi trả bảo hiểm ảo hiểm tiền g i Việt Nam ( HTGVN) đã uôn t ch cực nghiên cứu, triển khai chi trả bảo hiểm tiền g i v thời gian ua công t c n đã đạt được nhiều kết quả đ ng ghi nhận Tu nhi n hiện na HTGVN đang trong giai đoạn t i cấu tr c bộ m H n nữa uật bảo hiểm tiền g i mới ra đời v b t đầu c hiệu ực từ 1 1 201 n n một số nghiệ vụ m điển hình nghiệ vụ chi trả bảo hiểm tiền g i vẫn c n nhiều nội ung cần ho n thiện để h hợ với c c u cầu mới n cạnh đ HTGVN mới chỉ thực hiện chi trả tiền bảo hiểm cho các Quỹ tín dụng nh n n c sở với quy mô vừa và nhỏ, hoạt động trong địa bàn hẹp. Việc kiểm tra đối tượng chi trả còn th công khiến thời gian hoàn tất th tục chi trả kéo dài. Tổng số tiền chi trả và số người nhận tiền bảo hiểm còn ít. Trong khi đ Việt Nam đang bước v o giai đoạn hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới, các tổ chức tín dụng có phạm vi hoạt động đa uốc gia ng c ng gia tăng Điều n đặt ra yêu cầu cần nghiên cứu tổng thể các tình huống khác nhau theo thông lệ quốc tế nhằm đảm bảo chi phí chi trả tối thiểu, giảm thiểu r i ro và bảo vệ tối đa u ền lợi c a người g i tiền. C thể thấ u cầu nghi n cứu đề t i hết sức cấ thiết song công t c chi trả bảo hiểm tiền g i ại một hoạt động đặc th o đ chưa c nhiều t c giả uan t m tiế cận nghi n cứu đề t i n 4
5. Tr n c sở những ngu n nh n tr n đề t i Chi trả bảo hiể ả ể ” được lựa chọn để nghiên cứu. 2. Mục tiêu nghiên cứu Tr n c sở nghiên cứu lý luận và đ nh gi thực trạng chi trả bảo hiểm tại BHTGVN đề t i chỉ ra c c th nh tựu đạt được những mặt c n hạn chế v tìm ra nguyên nhân c a các hạn chế Từ đ đưa ra c c giải pháp góp phần hoàn thiện chi trả bảo hiểm h hợ với uật bảo hiểm tiền g i v những tha đổi trong thời mới Nhiệm vụ nghiên cứu: Thứ nhất, hệ thống hóa lý luận về bảo hiểm tiền g i và chi trả bảo hiểm tiền g i và nêu kinh nghiệm c a một số quốc gia trong chi trả bảo hiểm tiền g i Thứ hai, ph n t ch v đ nh gi thực trạng chi trả bảo hiểm tại BHTGVN, chỉ ra ngững thành tựu đạt được, những mặt còn hạn chế và tìm ra nguyên nhân c a các hạn chế Thứ ba đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện chi trả bảo hiểm tại Bảo hiểm tiền g i Việt Nam 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghi n cứu Chi trả bảo hiểm tại ảo hiểm tiền g i Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu: Đề t i nghi n cứu hoạt động chi trả bảo hiểm tiền g i vận dụng hướng dẫn c a hiệp hội bảo hiểm tiền g i quốc tế (IADI) và các kinh nghiệm quốc tế. Phần thực trạng tập trung nghiên cứu, phân tích số liệu thống kê về chi trả bảo hiểm tiền g i tại các Quỹ tín dụng nh n n c sở trong khoảng thời gian 05 năm - từ năm 2012 đến năm 2016 định hướng và giải h đến năm 2022. 4. Phư h hi ứ 4. . Phư h hi ứ - hư ng h u vật biện chứng về mối i n ệ giữa ý uận v thực tiễn chi trả bảo hiểm tiền g i, mối i n hệ giữa chi trả bảo hiểm tiền g i v c c hoạt động h c trong tổ chức bảo hiểm tiền g i - hư ng h u vật ịch s hi em t sự vật hiện tượng trong những điều iện ho n cảnh thời gian cụ thể 5
6. 4. . Phư h th th th ti S ụng hư ng h h n t ch t i iệu nhằm nghi n cứu c c vấn đề về c sở ý uận inh nghiệm triển hai từ c c nước tr n thế giới v thông tin về chi trả bảo hiểm được ưu trữ tại BHTGVN. 4.3. Phư h iệ S ụng c c hư ng h thống so s nh h n t ch nhằm đ nh gi thực trạng chi trả bảo hiểm tại BHTGVN. 5. Kết ấ vă Ngo i ời mở đầu ết uận anh mục t i iệu tham hảo nội ung c a đề t i được cấu tr c th nh chư ng Chư . C sở hoa học về chi trả bảo hiểm tiền g i Chư . Thực trạng chi trả bảo hiểm tại ảo hiểm tiền g i Việt Nam Chư 3. Định hướng v giải h ho n thiện chi trả bảo hiểm tại ảo hiểm tiền g i Việt Nam 6
7. CHƯƠNG CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CHI TRẢ BẢO HIỂM TIỀN GỬI 1.1. TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM TIỀN GỬI 1.1.1. Lị h s hì h thà h và h t triể chính sách bảo hiểm tiề i Từ đầu thế ỷ 20, h i niệm bảo vệ tiền g i đã được biết đến ua hình thức bảo vệ ngầm” trong đ Ng n h ng trung ư ng hoặc Ch nh h đưa ra cam ết công hai hoặc hông công hai nhằm bảo đảm an to n tiền g i cho người n hi ả ra đổ v ngân hàng. Cho đến nay, một số uốc gia vẫn s ụng hình thức bảo vệ n đặc biệt trong giai đoạn h ng hoảng 1.1.2. Bả hất hoạt độ bảo hiểm tiề i Theo hiệ hội c c tổ chức HTG uốc tế (IADI), BHTG được hiểu là: “một hệ thống được thiết lập để bảo vệ người gửi tiền trước những mất mát có thể xảy ra đối với tiền gửi được bảo hiểm của họ trong trường hợp tổ chức nhận tiền gửi mất khả năng thanh toán cho người gửi tiền” 1.1.3. Hoạt độ chính ủa tổ hứ bảo hiểm tiề i Tư ng tự các tổ chức bảo hiểm, BHTG có hai nghiệp vụ s hai nhất là tạo lập quỹ BHTG và chi trả BHTG khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. 1.1.3.1. Thu phí BHTG Tư ng tự các hình thức bảo hiểm khác, tổ chức BHTG tạo lập quỹ BHTG thông qua hình thức thu h đối với các tổ chức tham gia BHTG. Phí bảo hiểm tiền g i được hiểu là khoản tiền mà tổ chức tham gia BHTG phải nộp cho tổ chức HTG để bảo hiểm cho tiền g i c a người được BHTG tại tổ chức tham gia HTG Đ oại phí có tính chất b t buộc đối với tổ chức tham gia HTG để thực hiện chính sách BHTG. Việc thu phí BHTG giúp hình thành quỹ BHTG có sẵn để x ý đổ v ngân hàng và thực hiện mục tiêu bảo vệ người g i tiền, giảm gánh nặng cho ng n s ch nh nước. 1.1.3.2. C rả và lý Khi tổ chức tham gia BHTG mất khả năng thanh to n và chấm dứt hoạt động, tổ chức BHTG sẽ thực hiện cam kết hoàn trả đối với người g i tiền có tiền g i thuộc đối tượng bảo hiểm g i tại tổ chức tham gia BHTG. Mức độ chi trả tiền BHTG phụ thuộc theo u định hiện hành về hạn mức chi trả BHTG tại m i quốc gia. 7
8. 1.1.3.3. G á sá và k ể r ổ c ức bả ể Giám sát và kiểm tra tổ chức tham gia BHTG là hoạt động thể hiện tổ chức BHTG không hề thụ động trước các r i ro. Thông qua nghiệp vụ này tổ chức BHTG khuyến khích tổ chức tham gia BHTG hoạt động hiệu quả đồng thời n m b t được mức độ r i ro c a các tổ chức này để xây dựng c c hư ng n ứng phó kịp thời. 1.1.3.4. Hỗ rợ tài chính Nghiệp vụ h trợ t i ch nh được thực hiện nhằm ngăn chặn sự đổ v c a tổ chức tham gia BHTG. Tr n c sở phân tích thực trạng c a tổ chức tham gia BHTG gặp sự cố cũng như mục tiêu c a việc h trợ, tổ chức HTG đưa ra u ết định h trợ tài chính theo các cách thức như Cho va h trợ với lãi suất thấp, mua tài sản có, bảo lãnh cho tổ chức BHTG vay vốn tại c c đ n vị h c 1.2. CHI TRẢ BẢO HIỂM TIỀN GỬI 1.2.1. Kh i iệm Chi trả BHTG là hoạt động mà tổ chức BHTG thực hiện cam kết thanh to n đối với người g i tiền thuộc đối tượng được bảo hiểm khoản tiền g i c a họ, bao gồm cả gốc lẫn lãi, theo một mức độ nhất định tùy thuộc quy định về hạn mức chi trả tiền bảo hiểm tại m i quốc gia. [13, tr20] 1.2.2. N y tắ bả về hoà trả ư i i tiề Thực hiện nhiệm vụ đ ng g v o sự h t triển hiệu uả c a hệ thống HTG IADI đã hợ t c c ng uỷ ban ase về gi m s t ng n h ng ho n thiện bộ tài liệu tham vấn “Các nguyên tắc cơ bản phát triển hệ thống bảo hiểm tiền gửi hiệu quả” Với bộ t i iệu n IADI hu ến nghị c c ngu n t c c bản v thiết ếu nhất nhằm thực thi ch nh s ch BHTG hiệu uả hi n bản đầu ti n được ho n th nh v thông ua v o th ng năm 200 với 1 ngu n t c c bản Ngu ễn t c về ho n trả người g i tiền được hu ến nghị tại ngu n t c số 1 bao gồm 5 ti u chuẩn thiết ếu v 2 ti u chuẩn bổ sung 1.2.3. Q y trì h hi trả bảo hiểm tiề i Ho n trả người g i tiền được bảo hiểm một công việc hức tạ đ i hỏi tổ chức HTG cần thiết ậ c c nền tảng c sở hạ tầng nga hi ự đo n một TCTD c 8
9. hả năng bị đ ng c a Quy trình chi trả BHTG gồm 2 bước c bản là: (1) chuẩn bị trước chi trả và, (2) thực hiện chi trả BHTG. 1.2.4. C hư thứ hi trả bảo hiểm tiề i C c tổ chức HTG c thể ựa chọn c c hư ng thức chi trả HTG h c nhau hi thực hiện ho n trả cho người g i tiền tại m i tổ chức tham gia HTG bị đ ng c a. 1.2.4.1. T á ô qu đ lý Thanh to n thông ua đại ý hư ng thức hổ biến v thường được ụng rộng rãi hi thực hiện chi trả HTG Để thực hiện hư ng thức n tổ chức HTG chu ển tiền m theo anh s ch người g i tiền đến đại ý thanh to n v đại ý thanh to n chịu tr ch nhiệm thanh to n cho người g i tiền 1.2.4.2. Thanh toán ô qu á à s c c Khi s ụng hư ng thức thanh to n n tổ chức HTG thực hiện h t h nh s c hoặc th thanh to n v chu ển đến người c tiền g i được bảo hiểm (thông thường ua đường bưu điện) Hiện na hư ng thức thanh to n n t được s ụng rộng rãi m thường chỉ ụng hi thanh to n đối với số ượng nhỏ người g i tiền 1.2.4.3. C uyể đ Khi tổ chức HTG thực hiện thanh to n theo hư ng thức chu ển tiền điện t thì tiền g i được bảo hiểm sẽ được chu ển hoản v o t i hoản c a người g i tiền hi họ đưa ra u cầu thanh to n. Tr n thực tế inh nghiệm c c nước đ mô hình ch ếu đ n giản v hiệu uả nhất 1.2.4.4. T á b Đ hư ng thức thanh to n trong đ tổ chức HTG tiến h nh chi trả trực tiế cho người g i tiền bằng tiền mặt Thực hiện chi trả theo hư ng thức n u cầu tổ chức HTG cần uản ý c c hoản tiền mặt v th nh ậ đ c c địa điểm chi trả để giải u ết cho người g i tiền h n t n ở c c hu vực địa ý h c nhau. 1.2.5. C yế tố ả h hưở đế hi trả bảo hiểm tiề i Hoạt động chi trả bảo hiểm tiền g i chịu t c động c a nhiều ếu tố trong đ các ếu tố c ảnh hưởng ch ếu gồm 9
10. 1.2.5.1. Khuô k ổ pháp lý Hệ thống bảo hiểm tiền g i sẽ không thể hoạt động hiệu quả nếu hông c c chế pháp lý h hợ m nền tảng. Một hung h ý được xây dựng hợp lý bao gồm hệ thống luật doanh nghiệ trong đ c u định việc thành lập, phá sản, hợp đồng, bảo vệ người tiêu dùng và luật sở hữu tư nhân. 1.2.5.2. K ả ă ế cậ ô v đố ượ được bả ể Thu thậ v x lý thông tin, dữ liệu về tiền g i được bảo hiểm là việc m đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình chi trả n ảnh hưởng trực tiế đến thời gian v hiệu uả chi trả HTG. 1.2.5.3. H ức c rả bả ể Hạn mức chi trả BHTG biểu hiện mức độ bảo vệ c a tổ chức BHTG đối với m i người g i tiền v c ảnh hưởng trực tiế đến hoạt động chi trả BHTG. 1.2.5.4. Tà c í và uồ à rợ củ ổ c ức bả ể Nguồn ực t i ch nh c a tổ chức HTG c ý nghĩa uan trọng đối với hoạt động chi trả HTG Để đảm bảo chi trả ị thời cho người g i tiền được bảo hiểm tổ chức BHTG cần sẵn c tất cả c c nh cấ vốn cần thiết v c c nh hu động h trợ từ b n ngo i 1.2.5.5. uồ â lực Để đảm bảo u trình chi trả HTG được iễn ra nhanh ch ng v ch nh c đ i hỏi nguồn nhân lực thực hiện chi trả hải có chuyên môn, kinh nghiệm trong việc thực hiện các nghiệp vụ. 1.2.5.6. H ố cô ô ng ụng c c th nh tựu c a hoa học công nghệ v o công t c chi trả gi tăng cường t nh ch nh c v giảm thiểu thời gian thực hiện chi trả HTG 1.2.5.7. P ố ợ củ các cơ qu r à à c í Mạng an to n t i ch nh hệ thống c c c uan c tr ch nhiệm gi m s t u trì ổn định hệ thống t i ch nh v ngăn ngừa h ng hoảng tại c c uốc gia Theo thông ệ uốc tế mạng an to n t i ch nh c a c c nước bao gồm ộ T i ch nh Ng n h ng Trung ư ng C uan gi m s t t i ch nh tổ chức ảo hiểm tiền g i v một số c quan khác. 10