Tóm tắt Luận văn Cải cách thủ tục hành chính tại ủy ban nhân dân Thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai

Nội dung tài liệu: Tóm tắt Luận văn Cải cách thủ tục hành chính tại ủy ban nhân dân Thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai

1. 1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN HỮU THÀNH CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI Chuyên ngành : Quản lý công Mã số : 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2018
2. 2 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Ninh Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia. Địa điểm: Phòng nhà A, Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia. Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - TP. Hà Nội. Thời gian: vào hồi giờ phút ngày tháng năm 2018. Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia.
3. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Cải cách thủ tục hành chính (TTHC) là một trong 06 nội dung của công tác cải cách hành chính (CCHC), là nội dung phản ánh rõ nhất mối quan hệ của nhà nước với tổ chức, công dân. Đây cũng là nội dung đòi hỏi cần phải có sự cải cách quyết liệt, triệt để nhằm xây dựng một nền hành chính hiện đại, phục vụ Nhân dân. Cải cách TTHC có những tác động to lớn đến việc phát triển kinh tế - xã hội, xóa bỏ những rào cản rườm rà, phức tạp của các quy định đang chói buộc tổ chức, người dân khi thực hiện TTHC với chính quyền. Nhiệm vụ công tác cải cách TTHC với mục tiêu đơn giản hóa các TTHC, hỗ trợ tiếp cận, giải quyết TTHC cho người dân nhằm loại bớt những thủ tục, quy trình rườm rà, chồng chéo, giảm thiểu phiền hà, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, công dân trong quá trình giao dịch làm việc với các cơ quan công quyền, đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng được Chính phủ và các cấp chính quyền đặc biệt quan tâm và xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, chiến lược. Do trước đây chúng ta chưa thực sự chú trọng vấn đề này nên đến nay thủ tục hành chính vẫn là một trong những nguyên nhân gây ách tắc, kìm hãm các hoạt động kinh tế - xã hội, việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ của công dân, cũng như hoạt động nhịp nhàng của bộ máy nhà nước và điều đáng ngại nó làm giảm lòng tin của nhân dân vào nhà nước. Đảng và nhà nước ta đã có nhiều chủ trương và giải pháp thể hiện sự quyết tâm rất lớn trong thực hiện cải cách hành chính mà đặc biệt là cải cách thủ tục hành chính. Các quyền, nghĩa vụ của công dân được quy định trong Hiến pháp hay ở các văn bản pháp luật khác về cơ bản, đều phải thông qua thủ tục hành chính do các cơ quan, các cấp chính quyền nhà nước quy định và trực tiếp giải quyết. Cùng với yêu cầu phát triển và hội nhập, cải cách thủ tục hành chính ở nước ta đã và đang có những chuyển biến hết sức tích cực. Điều này được Chính phủ, UBND tỉnh Lào Cai, UBND thành phố nói riêng cụ thể hóa qua các văn bản quy phạm. 1
4. Việc thực hiện cơ chế một cửa liên thông là giải pháp để đổi mới về phương thức làm việc của cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương các cấp, nhằm tạo chuyển biến cơ bản trong quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và công dân. Chính vì thế, thành phố Lào Cai luôn nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để đẩy mạnh cải cách TTHC, duy trì, thực hiện và kiểm soát các TTHC, đảm bảo các TTHC thực sự cần thiết và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân địa phương. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên là do việc kiểm tra, giám sát hoạt động tại bộ phận một cửa, các cơ quan chuyên môn trong việc giải quyết các TTHC chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục, đa chiều và lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo chuẩn mực. Xuất phát từ thực tiễn và yêu cầu công tác, bản thân tôi mạnh dạn chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai” cho Luận văn thạc sỹ của mình với mong muốn góp phần làm cho hoạt động cải cách TTHC của thành phố Lào Cai ngày càng phục phụ tốt nhu cầu của Nhân dân, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, củng cố lòng tin của người dân với chính quyền thành phố. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cải cách hành chính có thể được hiểu như là một quá trình thay đổi nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả hành chính, cải tiến tổ chức, và phương pháp hành chính cũ, xây dựng chế độ và phương thức hành chính mới trong lĩnh vực quản lý của bộ máy hành chính Nhà nước. Cải cách thủ tục hành chính là điều kiện cần thiết để tăng cường củng cố mối quan hệ giữa Nhà nước và nhân dân, tăng cường sự tham gia quản lý Nhà nước của nhân dân. Cải cách thủ tục được coi là khâu đột phá trong cải cách nền hành chính Nhà nước, nghĩa là để tạo sự chuyển động của toàn bộ hệ thống nền hành chính quốc gia; thủ tục hành chính là khâu được chọn đầu tiên, cải cách thủ tục hành chính sẽ gây ra sự chuyển động của toàn bộ hệ thống khi bị tác động. Những yếu tố khoa học quản lý, những nhân tố thị trường, những mối quan hệ ngày càng đa dạng phức tạp giữa chính trị - hành chính - kinh tế, những bước nhảy vọt của khoa học công nghệ, xu thế quốc tế hoá đời sống xã hội, trình độ dân trí được nâng cao mọi mặt đã đề ra yêu cầu mới đối với các Nhà nước, các Chính phủ và các nền hành chính 2
5. công. Đây là việc làm không đơn giản, đòi hỏi trong quá trình CCHC phải tính toán kỹ lư ng, lựa chọn chính xác mục tiêu, tập trung giải quyết đồng bộ các nội dung cải cách tạo sự chuyển biến vững chắc cả về chiều rộng, lẫn chiều sâu. CCHC nói chung, cải cách TTHC nói riêng đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học và quản lý nghiên cứu cải cách dưới nhiều góc độ tiếp cận khác nhau. Đến nay đã có nhiều cuốn sách chuyên khảo, bài báo, luận văn và các công trình khoa học của nhiều tác giả đề cập đến vấn đề CCHC, cải cách TTHC, cụ thể: - Nghiên cứu về lý luận và thực tiễn cải cách hành chính và những giải pháp về đẩy mạnh cải cách hành chính ở Việt Nam có công trình nghiên cứu, bài viết của các tác giả. + “Giải pháp cải cách hành chính ở Việt Nam”, Nxb, Chính trị quốc gia, Hà Nội, của tác giả Nguyễn Ngọc Hiến + “Từ điển thuật ngữ hành chính”, NXB Lao động, Hà Nội, của tác giả Mai Hữu Khuê, Bùi Văn Nhơn. + “Thủ tục hành chính - Lý luận và thực tiễn”, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội của tác giả Nguyễn Văn Thâm, Võ Kim Sơn + “Mô hình tổ chức và hoạt động của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa”, Nxb Tư pháp, Hà Nội, tác giả Đào Trí Úc. + “Cải cách hành chính nhà nước lý luận và thực tiễn” Nxb chính trị quốc gia, năm 2016 do PGSTS. Nguyễn Hữu Hải chủ biên; Các công trình nghiên cứu, các bài viết nêu trên, các tác giả đã tập trung đi sâu phân tích, đánh giá CCHC ở Việt Nam trên phương diện lý luận và thực tiễn. Trong các công trình nghiên cứu cho tác giả một cái nhìn tổng quan về lý luận công tác cải cách hành chính và sự cần thiết phải cải cách hành chính. Bên cạnh đó cũng giúp tác giả có cái nhìn về thực trạng cải cách hành chính ở Việt Nam và những giải pháp cơ bản nhằm đẩy mạnh cải cách hành chính ở nước ta. - Nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính có các công trình nghiên cứu, bài viết tiêu biểu của các tác giả: + Một số vấn đề về cải cách thủ tục hành chính của tác giả Mai Hữu Khuê và Bùi Văn Nhơn; 3
6. + Thủ tục hành chính: Lý luận và thực tiễn của tác giả Nguyễn Văn Thâm và Võ Kim Sơn; + Công tác cải cách thủ tục hành chính ở tỉnh Lai Châu, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ năm 2015 của tác giả Nguyễn nh Huấn. Ở các bài viết trên các tác giả đã nghiên cứu làm rõ những vấn đề về cải cách TTHC, những kết quả đã đạt được, những tồn tại, vướng mắc và nguyên nhân của những tồn tại nói trên, từ đó đề xuất phương hướng và các giải pháp để đẩy mạnh cải cách TTHC trong thời gian tới. Các tác giả Nguyễn Văn Thâm và Võ Kim Sơn đi sâu nghiên cứu lý luận về cải cách TTHC để vận dụng vào thực tiễn và chỉ ra được những bất cập, tồn tại cần phải khắc phục trong cải cách TTHC ở Việt Nam hiện nay. - Cũng phải kể đến các đề tài Luận án, Luận văn, Khóa luận về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa: + Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại cơ quan hành chính nhà nước địa phương tỉnh Bắc Giang, Luận văn thạc sỹ lý luận lịch sử nhà nước và pháp luật năm 2014 của tác giả Lương Thị Phương Thúy; + Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại U ban nhân nhân huyện thuộc tỉnh Quảng Ninh, Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công của tác giả Nguyễn Thị Thanh; + Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại Sở Tài nguyên Môi trường và nhà đất Hà Nội, đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở của tác giả Trịnh Thị Mai; + Luận văn Thạc sỹ của tác giả Nguyễn Đức Vượng năm 2007 với đề tài “Nâng cao hiệu lực của cơ chế một cửa trong công tác quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” Ngoài những công trình nghiên cứu khoa học nói trên còn có những đề tài nghiên cứu và những bài nghiên cứu đăng trên Tạp chí khoa học có liên quan đến mô hình “một cửa”, “một cửa liên thông” từ trung ương đến địa phương như : Nghiên cứu của Vụ Cải cách hành chính và Dự án cải cách hành chính - UNDP về Bộ chỉ số đánh giá chất lượng hoạt động của bộ phận một cửa cấp huyện (2010); Đề án “Thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ 4
7. chế một cửa trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng ” (năm 2012) của tác giả Trần Hoàng Phong - Phó chánh Văn phòng UBND tỉnh Sóc Trăng. Các bài báo khoa học tiêu biểu của các tác giả : Lê Chi Mai (2005), Từ mô hình “một cửa - một giải pháp để cải cách dịch vụ hành chính công, Thông tin khoa học hành chính số 3/2005; Trần Công Dũng (2010), Vách ngăn hay ngăn cách nơi giao dịch một cửa, Tạp chí Tổ chức nhà nước, số 6; Tạ Thị Hải Yến (2012), Hoàn thiện Cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân, Báo điện tử www.thutuchanhchinh.vn Trong các đề tài nghiên cứu khoa học trên, các tác giả đã phân tích và hệ thống hóa những vấn đề lý luận của cải cách TTHC, phân tích, đánh giá thực trạng cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa” tại các đơn vị, địa phương cụ thể và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện, đẩy mạnh cải cách TTHC theo cơ chế một cửa tại các địa phương, đơn vị nói trên. Các công trình, các đề tài khoa nghiên cứu các nội dung CCHC, cải cách TTHC nói chung hoặc cải cách TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông của một địa phương cụ thể chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu nào nghiên cứu thực trạng cải cách TTHC tại ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai và đề xuất phương hướng và các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác cải cách thủ tục hành chính tại UBND thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai trong những năm tới. Các công trình nghiên cứu trên đã giúp tác giả rất nhiều trong quá trình nghiên cứu những vấn đề cơ sở lý luận và thực tiễn về CCHC và cải cách TTHC ở nước ta. Đây là những công trình được chúng tôi sử dụng làm cơ sở lý luận Luận văn . Bên cạnh đó đề tài Luận án, Luận văn, khóa luận về cải CCHC, cải cách TTHC và thực hiện cơ chế một cửa cũng là định hướng, gợi ý cho chúng tôi trong việc thực hiện đề tài của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích nghiên cứu Làm rõ cơ sở khoa học về TTHC, cải cách TTHC, đánh giá thực trạng công tác cải cách TTHC tại UBND thành phố Lào Cai làm căn cứ cho việc đề xuất các biện pháp thích hợp nhằm cải cách TTHC trên một số lĩnh vực cụ thể. 5
8. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Phân tích làm rõ cơ sở khoa học về TTHC, cải cách TTHC của thành phố Lào Cai - Tìm hiểu thực trạng công tác cải cách TTHC tại UBND thành phố Lào Cai. - Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất các giải pháp giám sát hoạt động của các bộ phận một cửa nhằm nâng cao hiệu quả của công tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, phục vụ cho công tác quản lý và điều hành hoạt động ở địa phương trong giai đoạn hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của của đề tài là các hoạt động cải cách TTHC tại UBND thành phố Lào Cai. Trong đó tập trung nghiên cứu khảo sát về cơ chế, cách tổ chức vận hành, điều kiện hoạt động, năng lực, trách nhiệm và kỷ cương, kỷ luật hành chính của cán bộ, công chức, viên chức có liên quan đến việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính đối với một số lĩnh vực cấp phép xây dựng, cấp phép kinh doanh, tài nguyên và môi trường. Đây là mảng công việc liên quan đến nhiều TTHC, công dân có nhu cầu được giải quyết thường xuyên, liên tục và cũng có nhiều bức xúc trong dư luận cần được nghiên cứu, cải cách triệt để nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế đặt ra cho UBND thành phố Lào Cai hướng tới mục tiêu xây dựng chính quyền phục vụ Nhân dân. 4.2 Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập chung nghiên cứu công tác cải cách TTHC tại UBND thành phố Lào Cai trong giai đoạn 2012- 2016 về những kết quả đã đạt được và những hạn chế trong quá trình cải cách TTHC của UBND thành phố Lào Cai từ đó có những kiến nghị, đề xuất các giải pháp tiếp tục hoàn thiện công tác cải cách TTHC trong thời gian tới tại UBND thành phố Lào Cai. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Đề tài nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, những quan điểm của Đảng và nhà nước về cải cách hành chính trong thời kỳ đổi mới, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh để giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến nội dung đề tài. 6
9. - Đề tài sử dụng các các phương pháp nghiên cứu khoa học như: Thu thập số liệu - xử lý thông tin, phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê xã hội học, nghiên cứu lý thuyết, khảo sát thực tiễn để nghiên cứu các đối tượng trên. Trong quá trình thực hiện đề tài có kế thừa một số kết quả nghiên cứu liên quan, các đánh giá, nhận định trong các báo cáo tổng kết của các cơ quan về công tác cải cách TTHC. 6. Đóng góp của khóa luận - Về mặt lý luận: Luận văn góp phần nghiên cứu cơ sở khoa học về TTHC, cải cách TTHC - Về mặt thực tiễn: + Các số liệu thông tin về thực trạng cải cách TTHC của thành phố Lào Cai có thể giúp địa phương làm cơ sở để xây dựng các quy định hợp lý hơn. + Các biện pháp thực hiện nhiệm vụ cải cách thủ tục hành chính hướng tới người dân có thể áp dụng tại UBND thành phố Lào Cai trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo thì nội dung của bài khóa luận bao gồm 3 chương chính: Chương 1: Những vấn đề lý luận chung của cải cách thủ tục hành chính Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại UBND thành phố Lào Cai Chương 3: Phương hướng và giải pháp tiếp tục cải cách thủ tục hành chính tại UBND thành phố Lào Cai 7
10. CHƢƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH 1.1. Khái quát về thủ tục hành chính 1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính TTHC là một loại quy phạm pháp luật quy định về trình tự về thời gian, về không gian khi thực hiện một thẩm quyền nhất định của bộ máy Nhà nước, là “cách thức giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền trong mối quan hệ nội bộ của hành chính và giữa các cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và cá nhân công dân” [ 28,tr.7] 1.1.2. Đặc điểm của thủ tục hành chính Thứ nhất, thủ tục hành chính được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục, là cơ sở pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. Thứ hai, thủ tục hành chính diễn ra theo trật tự, theo các bước nhất định là “trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý nhà nước trong hoạt động chấp hành, điều hành. Nghĩa là thủ tục hành chính được phân biệt với thủ tục tư pháp, khác thủ tục tố tụng tại tòa án” [ 42,tr.9] Thứ ba, “thủ tục hành chính rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng và phức tạp của thủ tục hành chính được quy định bởi hoạt động quản lý nhà nước là hoạt động được diễn ra ở hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội” [ 42,tr.9]. Thứ tư, thủ tục hành chính có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung của luật hành chính, đòi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. 1.1.3. Vai trò của thủ tục hành chính Thứ nhất, TTHC là công cụ để tổ chức bộ máy hành chính ở UBND thành phố tác động quản lý nhà nước đến các hoạt động trên địa bàn thành phố. Thứ hai, TTHC là phương tiện bảo đảm thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của cá nhân và tổ chức. 8