Luận văn Vấn đề khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của đài tiếng nói Việt Nam hiện nay

Nội dung tài liệu: Luận văn Vấn đề khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của đài tiếng nói Việt Nam hiện nay

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ---------------***------------- NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG VẤN ĐỀ KHỞI NGHIỆP TRÊN HỆ THỐNG TRUYỀN THÔNG CỦA ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC Hà Nội - 2019
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG VẤN ĐỀ KHỞI NGHIỆP TRÊN HỆ THỐNG TRUYỀN THÔNG CỦA ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM HIỆN NAY Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học Mã số: 60.32.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Bùi Chí Trung Hà Nội - 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu nghiêm túc của cá nhân. Các kết quả nghiên cứu, khảo sát, số liệu công bố trong luận văn là hoàn toàn chính xác và trung thực, không trùng lặp với bất kỳ công trình khoa học nào đã công bố trong và ngoài nước, nếu sai phạm, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày tháng năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Huyền Trang i
4. LỜI CẢM ƠN Luận văn này được hoàn thành, trước hết, bằng sự nỗ lực và nghiêm túc trong nghiên cứu của bản thân, nhưng không thể không kể đến sự giúp đỡ, hướng dẫn nhiệt tình, trách nhiệm của rất nhiều người. Những sự giúp đỡ và hướng dẫn đó giúp tôi hoàn thành được luận văn đúng tiến độ và đóng góp vào hoạt động nghiên cứu về vấn đề khởi nghiệp. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và trân trọng tới: Các thầy, cô giáo Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông (Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội) đã hướng dẫn, chỉ bảo và cung cấp kiến thức, để bản thân có thể nâng cao trình độ nghiệp vụ về báo chí trong suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt, xin được chân thành cảm ơn TS. Bùi Chí Trung - người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. “Đứa con tinh thần” này là nhờ sự giúp đỡ của thầy, vì vậy, tôi muốn gửi đến thầy lời cảm ơn sâu sắc. Cảm ơn thầy vì sự tận tâm, tận tình và những lời động viên giúp tôi cố gắng. Trân trọng cảm ơn Lãnh đạo cơ quan, các anh, chị, đồng nghiệp cùng bạn bè và người thân đã tạo điều kiện giúp đỡ, góp ý, động viên tôi trong suốt khóa học và thời gian nghiên cứu luận văn. Trong khuôn khổ một luận văn, do sự giới hạn về thời gian và kinh nghiệm nên không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, kính mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô và các bạn! Tác giả luận văn Nguyễn Thị Huyền Trang ii
5. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................. 3 DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................................... 4 MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 5 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................................... 5 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................................... 7 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 10 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 10 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 11 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ................................................................................................ 12 7. Kết cấu của luận văn ........................................................................................................... 13 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN VỀ VẤN ĐỀ KHỞI NGHIỆP TRÊN BÁO CHÍ HIỆN NAY ............................................................................................. 14 1.1. Khái quát về hoạt động khởi nghiệp ........................................................................... 14 1.1.1. Khái niệm về khởi nghiệp ............................................................................................. 14 1.1.2. Các chương trình khởi nghiệp trọng điểm tại Việt Nam hiện nay ............................. 16 1.1.3. Vai trò của báo chí truyền thông với hoạt động khởi nghiệp .................................... 19 1.2. Các nội dung trọng tâm của vấn đề khởi nghiệp trên báo chí................................ 23 1.3. Truyền thông về khởi nghiệp nhìn từ Lý thuyết Thiết lập chương trình nghị sự 30 1.3.1. Lý thuyết Thiết lập chương trình nghị sự .................................................................... 30 1.3.2. Truyền thông về khởi nghiệp từ nền tảng Lý thuyết Thiết lập chương trình nghị sự32 1.3.3. Mô hình cơ chế tác động của báo chí trong công tác thông tin, tuyên truyền về khởi nghiệp ....................................................................................................................................... 38 1.4. Truyền thông đa nền tảng, sự phát triển và vai trò của nó trong hoạt động truyền thông về vấn đề khởi nghiệp ................................................................................... 39 1.4.1. Khái niệm ...................................................................................................................... 39 1.4.2. Sự phát triển của truyền thông đa nền tảng ................................................................ 40 1.4.3. Các tiêu chí đánh giá hoạt động truyền thông đa nền tảng về vấn đề khởi nghiệp . 43 Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................................................. 49 1
6. CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG VỀ VẤN ĐỀ KHỞI NGHIỆP TRÊN ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM HIỆN NAY ............................................................................... 50 2.1. Khát quát về VOV và công tác thông tin tuyên truyền về khởi nghiệp ................ 50 2.1.1. Giới thiệu các kênh, hệ trong phạm vi khảo sát của VOV ........................................ 50 2.1.2. Định hướng của VOV trong công tác thông tin tuyên truyền về khởi nghiệp ........... 53 2.1.3. Thế mạnh của VOV trong công tác thông tin tuyên truyền về khởi nghiệp .............. 55 2.2. Thực trạng công tác thông tin tuyên truyền về vấn đề khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của VOV ......................................................................................................... 58 2.2.1. Về số lượng và hình thức tác phẩm ............................................................................. 58 2.2.2. Về nội dung thông tin tác phẩm ................................................................................... 61 2.2.3. Hình thức truyền tải ...................................................................................................... 70 2.3. Đánh giá công tác truyền thông về khởi nghiệp từ hoạt động truyền thông đa nền tảng của VOV ................................................................................................................. 72 Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................................. 80 CHƢƠNG 3 MỘT SỐ ĐỀ XUẤT NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG HOẠT ĐỘNG TRUYỀN THÔNG VỀ KHỞI NGHIỆP .......................................................................... 81 3.1. Những bài học kinh nghiệm từ hoạt động truyền thông khởi nghiệp của VOV . 81 3.2. Những vấn đề đặt ra trong công tác truyền thông về khởi nghiệp hiện nay ........ 86 3.3. Một số giải pháp, khuyến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng hoạt động truyền thông khởi nghiệp .................................................................................................................. 89 Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................................. 98 KẾT LUẬN ............................................................................................................................ 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 101 2
7. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ĐHQG Đại học quốc gia ĐMST Đổi mới sáng tạo ĐMSTQG Đổi mới sáng tạo quốc gia KH&CN Khoa học và Công nghệ MC Người dẫn chương trình Nxb Nhà xuất bản PV- BTV Phóng viên - Biên tập viên Công ty/doanh nghiệp khởi nghiệp STARTUP đổi mới sáng tạo VOV Đài Tiếng nói Việt Nam Kênh Truyền hình Đài Tiếng nói VOVTV Việt Nam 3
8. DANH MỤC HÌNH MINH HỌA Hinh 1.1: Mô hình tác động của báo chí trong công tác tuyên truyền về........... 38 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng các tác phẩm báo chí về khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của VOV từ năm 2016 đến 6/2018 ............................................................ 59 Bảng 2.2: Nội dung trọng tâm về khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của VOV .............................................................................................................. 62 Bảng 2.3: Nội dung trọng tâm về khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của VOV năm 2016 .................................................................................................... 65 Bảng 2.4: Nội dung trọng tâm về khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của VOV năm 2017 .................................................................................................... 66 Bảng 2.5: Nội dung trọng tâm về khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của VOV .............................................................................................................. 66 4
9. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Để Việt Nam có thể sớm trở thành một nước công nghiệp thì chỉ có con đường duy nhất đó là tạo dựng một quốc gia khởi nghiệp. Tuy nhiên, để làm được điều này còn rất nhiều việc để làm và phải làm, với một tinh thần quyết liệt, và tập trung cao độ. Việc đầu tiên là tạo dựng môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được sinh ra và phát triển, nói một cách khác là xây dựng một Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Mỗi năm, Việt Nam có hàng nghìn kết quả nghiên cứu, sáng chế của các trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức khoa học và công nghệ trong doanh nghiệp và các nhà sáng chế không chuyên nghiệp. Tuy nhiên, hoạt động thương mại hóa các kết quả nghiên cứu này còn rất hạn chế. Kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển như Hoa Kỳ, Singapore, Israel cho thấy, để khởi nghiệp sáng tạo thành công cần tạo ra một môi trường “vườn ươm” để các “hạt giống” có điều kiện nảy mầm tốt nhất. Môi trường này được gọi là Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và cần được Nhà nước đứng ra xây dựng để đảm bảo tính ổn định và độ sẵn sàng giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo [39]. Có nhiều định nghĩa khác nhau về khởi nghiệp. Tuy nhiên, có thể hiểu đơn giản, khởi nghiệp là một cá nhân hay một nhóm người bắt đầu làm công việc mới, họ tạo ra những sản phẩm có giá trị cho xã hội và cộng đồng dựa trên nền tảng công nghệ mới mà trước đó chưa có ai nghĩ đến [97]. Ngày 18/5/2016, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án Hỗ trợ Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST) quốc gia đến năm 2025 [59]. Đề án hướng tới mục tiêu tạo dựng hình ảnh quốc gia khởi nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu, rộng. Đây là một chiến lược quan trọng trong việc phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế của Việt Nam, vì vậy, nó cần phải được 5
10. tuyên truyền sâu rộng tới đông đảo quần chúng nhân dân ở khắp mọi miền tổ quốc, mọi lứa tuổi về vấn đề này. Ngoài việc khuyến khích cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) phát triển và ổn định cuộc sống, khởi nghiệp còn góp phần vào công cuộc phát triển và hội nhập kinh tế của đất nước. Vận động và phát triển luôn là xu thế khách quan của lịch sử và xã hội. Trong hơn 30 năm qua, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, sự ra đời của các loại hình truyền thông mới, Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) - một trong những cái nôi của nền báo chí cách mạng Việt Nam, là cơ quan thuộc Chính phủ, thực hiện chức năng thông tin, tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Trong hơn ba thập kỷ, cùng với sự đổi mới của đất nước, VOV luôn cố gắng trở thành cơ quan báo chí đi đầu trong việc đổi mới, sáng tạo, thực nghiệm và vận dụng những tư duy mới về báo chí, ứng dụng công nghệ hiện đại trong việc sản xuất các chương trình phát thanh mà điển hình nhất là việc xây dựng mô hình "Cơ quan truyền thông đa phương tiện" đầu tiên và cũng là duy nhất của cả nước bao gồm cả bốn loại hình báo chí: phát thanh, truyền hình, báo điện tử, báo in; với mục tiêu là nâng cao hơn nữa hiệu quả tuyên truyền, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng [26]. Vì vậy, với thế mạnh tổ hợp các loại hình đa phương tiện, việc liên kết các loại hình báo chí với nhau sẽ giúp cho VOV tăng cường khả năng thông tin tuyên truyền các quan điểm, đường lối của Nhà nước tới nhân dân, trong đó thông tin để người dân biết đến và nhân rộng các hoạt động hướng tới mục tiêu Chương trình khởi nghiệp, phát triển đất nước. Cung cấp đầy đủ thông tin nhanh nhất và chính xác nhất cho mọi người dân trong tiến trình đổi mới, phát triển kinh tế xã hội là nhiệm vụ quan trọng của ngành báo chí nói chung và của VOV nói riêng. Việc nghiên cứu vấn đề khởi nghiệp trên hệ thống truyền thông của VOV sẽ góp phần đưa ra những góc nhìn chân xác và toàn diện về những kết quả mà hệ thống truyền thông hàng đầu quốc gia VOV đã đạt được trong thời gian qua, 6