Luận văn Vấn đề định vị hệ giá trị cốt lõi của báo Hà Nội mới

Nội dung tài liệu: Luận văn Vấn đề định vị hệ giá trị cốt lõi của báo Hà Nội mới

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI & NHÂN VĂN ĐINH TUẤN ANH VẤN ĐỀ ĐỊNH VỊ HỆ GIÁ TRỊ CỐT LÕI CỦA BÁO HÀ NỘI MỚI LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC Hà Nội - 2019
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI & NHÂN VĂN ĐINH TUẤN ANH VẤN ĐỀ ĐỊNH VỊ HỆ GIÁ TRỊ CỐT LÕI CỦA BÁO HÀ NỘI MỚI Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Báo chí học Mã số: 60.32.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG PGS.TS Lê Thanh Bình PGS.TS Mai Quỳnh Nam Hà Nội - 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những nội dung trong Luận văn này là kết quả quá trình nghiên cứu nghiêm túc của bản thân và chưa từng công bố trên bất kỳ phương tiện truyền thông nào khác. Các thông tin, tài liệu trích dẫn trong Luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc. Hà Nội, tháng 11- 2019 Tác giả luận văn ĐINH TUẤN ANH
4. LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập và rèn luyện tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, bằng sự biết ơn và kính trọng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu nhà trường, các thầy cô tại Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông đã nhiệt tình hướng dẫn, giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện đề tài nghiên cứu khoa học này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Lê Thanh Bình, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn PGS.TS Đặng Thị Thu Hương, PGS.TS Bùi Chí Trung (Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông) đã giúp đỡ, hỗ trợ tôi trong quá trình nghiên cứu, cảm ơn các thầy cô trong Hội đồng Khoa học chấm luận văn thạc sỹ đã phản biện, góp ý để tôi hoàn thành luận văn này. Tuy nhiên điều kiện về năng lực bản thân còn hạn chế, đề tài nghiên cứu khoa học chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp để nghiên cứu của tôi được hoàn thiện hơn. TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!
5. MỤC LỤC MỞ ĐẦU ................................................................................................ 5 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 5 2. Lịch sử nghiên cứu ...................................................................................... 8 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................... 12 4. Đối tƣợng nghiên cứu và Phạm vi nghiên cứu ....................................... 13 5. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 13 6. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của đề tài ..................................................... 16 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 16 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ GIÁ TRỊ CỐT LÕI VÀ MỐI LIÊN HỆ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ ........................... 18 1.1. Lý luận chung về hệ giá trị cốt lõi ........................................................ 18 1.1.1. Khái niệm --------------------------------------------------------------------- 17 1.1.2. Hệ thống các giá trị cốt lõi trong sự phát triển lịch sử, xã hội ---------- 19 1.2. Hệ giá trị cơ bản của cơ quan báo chí .................................................. 22 1.2.1. Trách nhiệm ------------------------------------------------------------------- 22 1.2.2. Sự khác biệt ------------------------------------------------------------------- 25 1.2.3. Sự ưu việt --------------------------------------------------------------------- 27 1.2.4. Cam kết ------------------------------------------------------------------------ 27 1.2.5. Trao quyền -------------------------------------------------------------------- 29 1.2.6. Đổi mới ------------------------------------------------------------------------ 30 1.3. Vai trò của hệ thống giá trị cốt lõi đối với cơ quan báo chí ............... 31 Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................ 33 CHƢƠNG 2: HỆ GIÁ TRỊ CỐT LÕI CỦA BÁO HÀNỘIMỚI ......... 34 2.1. Vài nét Báo Hànộimới ............................................................................ 34 2.1.1. Báo Đảng địa phương có lịch sử lâu đời nhất ---------------------------- 34 1
6. 2.1.2. Nội dung thông tin chủ yếu trên Báo Hànộimới ------------------------- 36 2.2. Biểu hiện các giá trị cốt lõi đã đạt đƣợc trên các mặt hoạt động ...... 37 2.2.2. Khác biệt ---------------------------------------------------------------------- 40 2.2.3. Sự ưu việt --------------------------------------------------------------------- 42 2.2.4. Cam kết ------------------------------------------------------------------------ 43 2.2.5. Trao quyền -------------------------------------------------------------------- 45 2.2.6. Đổi mới ------------------------------------------------------------------------ 47 2.3. Thực tiễn hình thành hệ giá trị cốt lõi của Báo Hànộimới ................. 48 2.3.1. Xây dựng “thương hiệu”, phát huy truyền thống. ------------------------ 48 2.3.2. Chú trọng chất lượng thông tin --------------------------------------------- 50 2.3.3. Đổi mới quản lý, xây dựng bộ máy theo hướng tái cơ cấu ------------- 52 2.3.4. Thúc đẩy hoạt động kinh tế báo chí ---------------------------------------- 53 2.3.5. Thực hiện Quy tắc về văn hóa ứng xử trong cơ quan ------------------- 54 2.3.6. Phát huy vai trò của các đoàn thể, nâng giá trị tinh thần ---------------- 56 2.4. Đánh giá về sự phát triển giá trị cốt lõi của Báo Hànộimới ............... 57 2.4.1. Ưu điểm ----------------------------------------------------------------------- 57 2.4.2. Nhược điểm ------------------------------------------------------------------- 64 2.4.3. Nguyên nhân của ưu, nhược điểm và bài học kinh nghiệm ------------ 71 Tiểu kết chƣơng 2 ................................................................................ 79 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HỆ GIÁ TRỊ CỐT LÕI CỦA BÁO HÀNỘIMỚI ....................................................................... 80 3.1. Nhận thức mới về phát triển hệ giá trị cốt lõi của Báo Hànộimới .... 80 3.1.1. Hệ giá trị cốt lõi và vai trò định hình bản sắc khác biệt ----------------- 82 3.1.2. Hệ giá trị cốt lõi và vai trò ra quyết định ---------------------------------- 83 3.1.3. Giúp độc giả thấu hiểu và nhận diện --------------------------------------- 84 3.1.4. Để phát triển lợi thế cạnh tranh --------------------------------------------- 85 3.1.5. Cho mục tiêu tuyển dụng và giữ chân nhân viên ------------------------ 87 2
7. 3.2. Giải pháp phát triển hệ giá trị cốt lõi ................................................... 88 3.2.1. Đổi mới nội dung, chất lượng thông tin ----------------------------------- 88 3.2.2. Xây dựng, hoàn thiện chính sách, nguyên tắc quản lý ------------------ 89 3.2.3. Xây dựng phát triển đội ngũ nhân lực ------------------------------------- 90 3.2.4. Đổi mới cơ chế quản lý hành chính, tạo môi trường làm việc nhân văn ----- 92 3.2.5. Tăng cường các hoạt động xã hội ở cấp độ và quy mô sâu rộng ------- 92 3.3. Những đề xuất, kiến nghị....................................................................... 93 3.3.1. Kiến nghị với thành phố Hà Nội ------------------------------------------- 93 3.3.2. Kiến nghị với Ban lãnh đạo Báo Hànộimới ------------------------------ 93 3.3.3. Đối với toàn bộ cán bộ, phóng viên, biên tập viên Báo Hànộimới ---- 94 Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................ 95 KẾT LUẬN .......................................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................. 98 DANH MỤC BIỂU ĐỒ, ẢNH ............................................................ 104 3
8. DANH MỤC BIỂU ĐỒ, ẢNH Biểu đồ 2.1: Nhận thức về trách nhiệm của Báo Hànộimới ---------------------------------- 38 Biểu đồ 2.2: Về sự khác biệt trong sản phẩm nội dung của Báo Hànộimới -------------- 40 Biểu đồ 2.3: Về lợi thế và sự ưu việt của Báo Hànộimới ------------------------------------- 42 Biểu đồ 2.4: Về những cam kết đối với công chúng và xã hội của Báo Hànộimới ------ 44 Biểu đồ 2.5: Thực hiện trao quyền trong hoạt động của Báo Hànộimới ------------------- 46 Biểu đồ 2.6: Về công tác đổi mới của Báo Hànộimới ----------------------------------------- 47 Biểu đồ 2.7: Để đánh giá mức độ theo dõi tin tức của công chúng đối với tờ báo ------- 58 Biểu đồ 2.8: Đánh giá về chất lượng nội dung của Báo Hànộimới ------------------------- 60 Biểu đồ 2.9: Đánh giá ưu điểm về đa phương tiện của Báo Hànộimới -------------------- 66 Biểu đồ 2.10: Lượng bạn đọc theo dõi báo Hànộimới Điện tử trong tháng 7 và 8-2019 70 Ảnh 2.1: Ngày 24-10-1957, tờ Thủ đô (tiền thân của Hànộimới) xuất bản số đầu tiên. 104 Ảnh 2.2: Trụ sở Báo Hànộimới xây năm 1893, khi đó là tòa báo L’Avenir du Tonkin, tờ báo tiếng Pháp đầu tiên ở Hà Nội --------------------------------------------------------------- 104 Ảnh 2.3: Bác Hồ đọc báo Hànộimới và bút tích của Bác trên báo Hànộimới ----------- 105 Ảnh 2.4: Lãnh đạo Đảng với Báo Hànộimới -------------------------------------------------- 106 Ảnh 2.5: Giải chạy Báo Hànộimới mở rộng – Vì hòa bình. ------------------------------ 107 Ảnh 2.6: Măng séc và logo nhận diện Báo Hànộimới hiện nay. --------------------------- 107 4
9. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tại cuộc làm việc với Hội Nhà báo Việt Nam ngày 19/6/2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đặt vấn đề: Báo chí phải đi đầu trong những vấn đề lớn của đất nước, với sự nhanh nhạy, kịp thời, chính xác; phản ánh trung thực "dòng chảy chính của xã hội" là xây dựng, bảo vệ đất nước, giữ gìn văn hóa dân tộc; nuôi dưỡng khát vọng thịnh vượng, hùng cường của dân tộc, góp phần đưa đất nước phát triển. Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh lại giá trị ban đầu của báo chí cách mạng: “Báo chí muốn đi tiếp thì phải quay về 94 năm trước đây khi báo chí cách mạng ra đời, để tìm lại những giá trị cốt lõi của mình. Đó là tính cách mạng và tính tiên phong Thông tin hiện nay nếu đi sau thì không còn giá trị nên độ nhanh nhạy, kịp thời, chính xác là một yêu cầu cùng với giá trị ban đầu của báo chí cách mạng Việt Nam” [59]. Ngày nay, xu hướng toàn cầu hóa truyền thông đại chúng đã và đang làm thay đổi cơ bản diện mạo và phương thức truyền thông, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình truyền thông mới trong kỷ nguyên kỹ thuật số và môi trường phát triển truyền thông đa phương tiện hiện nay. Đây là cơ hội, nhưng cũng là những thách thức cho sự phát triển của các cơ quan báo chí. Thống kê của Bộ Thông tin - Truyền thông đến tháng 6/2018, số lượng cơ quan báo, tạp chí in ở nước ta đã được cấp phép là 857. Trong đó, cơ quan báo in có 86 cơ quan trung ương, 107 cơ quan địa phương. Tạp chí in có 350 đơn vị trung ương, 134 đơn vị địa phương. Báo điện tử và tạp chí điện tử có 159 đơn vị. Cả nước hiện tại cũng có 67 đài phát thanh, truyền hình trung ương và địa phương. Đến nay, tổng số thẻ nhà báo đã cấp là 19.166 thẻ. Số trang thông tin điện tử đã cấp phép đến hết tháng 6/2018 là 1.510. Số mạng xã hội trong nước được cấp phép là 228. Đặc biệt, các trang mạng và truyền thông xã hội trên môi trường internet phát triển rất nhanh chóng. Năm 2018, 5
10. Việt Nam có khoảng 55 triệu người dùng Internet. Số người dùng Internet được xem là ở mức cao trên thế giới. Việt Nam có đến 46 triệu người dùng mạng xã hội, chiếm 48% dân số. Trong môi trường thông tin truyền thông phát triển, tính cạnh tranh ngày càng cao như vậy, sự tăng lên nhanh chóng về số lượng các cơ quan thông tin đại chúng làm cho đời sống báo chí trong nước ngày càng sôi động. Để tồn tại và phát triển, các cơ quan thông tin đại chúng luôn phải đối mặt với không ít thách thức, mà thách thức lớn nhất chính là áp lực từ vòng xoáy cạnh tranh thông tin giữa hàng nghìn tờ báo, ở đủ các loại hình. Bối cảnh xã hội mới đặt ra những nhiệm vụ mới đối với nền báo chí cách mạng. Nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng to lớn và đa dạng của nhân dân về thông tin, Đảng và Nhà nước chủ trương phát triển mạnh mẽ đi đôi với quản lý tốt hệ thống báo chí, truyền thông; phát triển báo chí, truyền thông theo hướng cách mạng, chuyên nghiệp, hiện đại, hội nhập quốc tế, mở rộng quy mô ảnh hưởng, cân đối, hợp lý giữa các lĩnh vực, địa bàn trong nước và thế giới. Do đó, vấn đề định vị đúng hệ giá trị cốt lõi để phát triển đúng hướng được đặt ra cấp thiết đối với mỗi cơ quan báo chí, và Báo Hà Nội Mới không ngoại lệ. Báo Hà Nội Mới (từ đây xin được viết là Hànộimới – tác giả luận văn sẽ giải thích ở phần sau) phát hành số hằng ngày đầu tiên vào ngày 24/10/1957, 62 năm qua đã khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng của mình: “Cơ quan của Thành ủy Đảng Cộng sản Việt Nam thành phố Hà Nội, tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô” . Là tờ báo Đảng địa phương (cách gọi cho những tờ báo là cơ quan ngôn luận chính thức của các tổ chức của Đảng cộng sản Việt Nam tại các tỉnh, thành phố), nhưng Hànộimới có nhiệm vụ và vị thế ở tầm quốc gia, thông tin trên báo không chỉ bó hẹp trong không gian Hà Nội mà mở rộng ra cả nước 6