Luận văn Truyền thông về sức khỏe trên sóng phát thanh

Nội dung tài liệu: Luận văn Truyền thông về sức khỏe trên sóng phát thanh

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN  NGUYỄN THỊ THU HIÊN TRUYỀN THÔNG VỀ SỨC KHỎE TRÊN SÓNG PHÁT THANH LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC HÀ NỘI - 2019
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN  NGUYỄN THỊ THU HIÊN TRUYỀN THÔNG VỀ SỨC KHỎE TRÊN SÓNG PHÁT THANH Chuyên ngành: Báo chí học Mã số : 60 32 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ HỌC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học Chủ tịch Hội đồng TS. Nguyễn Trí Nhiệm PGS.TS Đặng Thị Thu Hƣơng HÀ NỘI - 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Luận văn này là công trình nghiên cứu độc lập của tác giả dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Trí Nhiệm. Đề tài luận văn không trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu nào đã công bố trong và ngoài nước. Các số liệu, thông tin trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, tin cậy và được trích dẫn theo quy định về khoa học. Các kết quả nghiên cứu của luận văn chưa từng được công bố ở bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Tác giả là người duy nhất chịu hoàn toàn trách nhiệm về nội dung của luận văn! Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hiên
4. LỜI CẢM ƠN Luận văn này được hoàn thành, trước hết, bằng sự nỗ lực và nghiêm túc trong nghiên cứu của tác giả, nhưng không thể không kể đến sự giúp đỡ, hướng dẫn nhiệt tình, trách nhiệm của rất nhiều người. Những sự giúp đỡ và hướng dẫn đó giúp tác giả hoàn thành được luận văn đúng tiến độ và đóng góp vào hoạt động nghiên cứu chung về người yếu thế. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và trân trọng tới: Các thầy, cô giáo Viện đào tạo Báo chí và Truyền thông (Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội) đã hướng dẫn, chỉ bảo và cung cấp kiến thức để bản thân nâng cao trình độ nghiệp vụ về báo chí, nhất là phát thanh, truyền hình trong suốt thời gian qua. Đặc biệt, xin được chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Trí Nhiệm - người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này! Trong khuôn khổ một luận văn, do sự giới hạn về thời gian và kinh nghiệm nên không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô và các bạn! Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hiên
5. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁCBẢNG, BIỂU ĐỒ DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 6 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 6 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................................. 8 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................... 12 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 12 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 13 6. Ý nghĩ lý luận và thực tiễn của đề tài ................................................................ 15 7. Kết cấu của luận văn ........................................................................................... 15 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TRUYỀN THÔNG SỨC KHỎE TRÊN SÓNG PHÁT ..................................................................................... 17 1.1. Một số khái niệm ............................................................................................ 17 1.1.1. Khái niệm phát thanh ........................................................................................ 17 1.1.2. Chương trình phát thanh và các dạng chương trình phát thanh .................. 18 1.1.3. Khái niệm truyền thông ..................................................................................... 20 1.1.4. Khái niệm sức khỏe ........................................................................................... 22 1.1.5. Truyền thông về sức khỏe ................................................................................. 23 1.2. Chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc về sức khỏe, truyền thông về sức khỏe .............................................................. 25 1.3. Vai trò của phát thanh với vấn đề truyền thông về sức khỏe ................. 29 1.3.1. Vai trò thông tin về sức khỏe................................................................. 30 1
6. 1.3.2. Vai trò cung cấp kiến thức, định hướng tham gia hoạch định và thực thi chính sách về sức khỏe .................................................................................... 31 1.3.3. Vai trò liên kết, cầu nối thính giả với báo chí....................................... 32 1.4. Nội dung, phƣơng thức, hình thức truyền thông về sức khỏe trên sóng phát thanh .............................................................................................................. 33 1.4.1. Nội dung truyền thông về sức khỏe .................................................................. 33 1.4.2. Phương thức, hình thức truyền thông về sức khỏe ......................................... 35 1.5. Nguyên tắc và tiêu chí đánh giá chất lƣợng truyền thông về sức khỏe ..... 38 1.5.1 Nguyên tắc truyền thông về sức khỏe ............................................................... 38 1.5.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng truyền thông về sức khỏe ................................ 44 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 47 CHƢƠNG 2: KHẢO SÁT THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG VỀ SỨC KHỎE TRÊN SÓNG PHÁT THANH ........................................................ 48 2.1. Giới thiệu các chương trình khảo sát ............................................................. 48 2.1.1 Chương trình “Gặp thầy thuốc nổi tiếng” của kênh JoyFm .......................... 48 2.1.2 Chương trình “Cùng bạn sống khỏe” của kênh VOV2 .................................. 49 2.2. Khảo sát tần suất phát sóng và nội dung chính trong hai chƣơng trình khảo sát ................................................................................................................... 50 2.1.1. Khảo sát tần suất phát sóng.............................................................................. 50 2.2.2. Nội dung chính trong 2 chương trình khảo sát Gặp Thầy thuốc nổi tiếng của kênh JoyFm tần số 98,9 Mhz; Cùng bạn sống khỏe của kênh VOV2 tần số FM 96,5 Mhz ........................................................................................................................ 52 2.3. Phƣơng thức thực hiện các chƣơng trình khảo sát .................................. 64 2.4 Hình thức thể hiện truyền thông về sức khỏe trên sóng phát thanh ...... 66 2.5. Đánh giá thành công, hạn chế và nguyên nhân thành công, hạn chế .. 76 2.5.1.Thành công và nguyên nhân thành công .......................................................... 76 2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế .................................................................... 81 2
7. Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 86 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TRUYỀN THÔNG VỀ SỨC KHỎE TRÊN SÓNG PHÁT THANH .............................................................................................. 87 3.1. Những vấn đề đặt ra đối với việc truyền thông về sức khỏe trên sóng phát thanh .............................................................................................................. 87 3.2 Một số giải pháp, khuyến nghị ..................................................................... 88 3.2.1. Tăng cường quảng bá và nắm bắt được nhu cầu công chúng ...................... 88 3.2.2. Nâng cao ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất ....................... 93 3.2.3. Sâu sát cơ sở và xây dựng, kết nối đội ngũ cộng tác viên .................... 93 3.2.4. Cần có sự phối hợp ăn ý giữa từng thành viên trong nhóm sản xuất ............. 94 3.2.5. Đưa chương trình lên mạng Internet ............................................................... 98 3.2.6. Tăng cường tính chất đa phương tiện.............................................................. 99 3.2.7. Tổ chức bộ máy làm việc tinh gọn, hiệu quả ...................................... 100 3.2.8. Chú trọng phát triển cộng tác viên ..................................................... 102 3.2.9. Đổi mới nội dung, hình thức chuyển tải thông tin .............................. 102 Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 104 KẾT LUẬN .................................................................................................. 105 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 107 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 111 3
8. DANH MỤC CÁCBẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1: Bảng thông tin lịch phát sóng của hai chương trình ....................... 51 Bảng 2.2. Thông tin tư vấn sức khỏe trên hai chương trình ........................... 53 Bảng 2.3. Thông tin tỷ lệ tương tác và MC dẫn của 2 chương trình .............. 66 Bảng 2.4: số lượng bài phỏng vấn trên hai chương trình khảo sát ................. 68 Biểu đồ 2.1. Phong cách ngôn ngữ về truyền thông Sức khỏe trên chương trình phát thanh................................................................................................ 69 4
9. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt Nhà xuất bản NXB Phát thanh – truyền hình PT – TH Đại học Quốc gia Hà Nội ĐHQGHN Biên tập viên BTV Người dẫn chương trình MC Phát thanh trực tiếp PTTT 5
10. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong cuộc sống, sức khỏe luôn giữ vai trò quan trọng, là tài sản quý giá của mỗi người và của xã hội. Nó là cơ sở không thể thiếu để góp phần tạo nên nền tảng hạnh phúc cho con người, sự phát triển của mỗi người, mỗi gia đình và toàn xã hội. Trong Tuyên ngôn Alm Alta, 1978, Tổ chức y tế thế giới (WHO) đã định nghĩa: “Sức khoẻ là một tình trạng thoải mái hoàn toàn về thể chất, tinh thần và xã hội, chứ không phải chỉ là một tình trạng không có bệnh tật hay thương tật”. Theo định nghĩa này thì sức khoẻ không phải chỉ là tình trạng không có bệnh tật mà còn là tình trạng thoải mái về tinh thần. Chúng ta có thể hiểu rằng đây là định nghĩa nói đến sức khoẻ của những con người cụ thể, trong một giai đoạn lịch sử cụ thể. Việc nâng cao nhận thức, giúp công chúng có cách hiểu đúng đắn về sức khỏe cung cấp những tri thức khoa học về chăm sóc, bảo vệ sức khỏe; cách phòng chữa bệnh để đạt được các chỉ số sức khỏe ở mức cần có luôn là vấn đề nóng bỏng. Vậy nên, truyền thông về sức khỏe sẽ giúp công chúng có thêm kiến thức, tự mình thay đổi nếp sống, áp dụng điều tốt, loại bỏ điều xấu, thay đổi hành vi lành mạnh để bảo vệ sức khỏe của bản thân. Từ khi báo chí ra đời, nó đã trở thành công cụ đắc lực giúp con người tiếp nhận, thu nạp thông tin để thỏa mãn nhu cầu cần – được – biết của mình. Một thực tế cho thấy rằng, công chúng hiện đại luôn là những người có ít thời gian để theo dõi các tin tức hàng ngày trên phương tiện thông tin đại chúng hơn là công chúng truyền thống, bởi họ còn phải cân đối thời gian phù hợp cho công việc hàng ngày của mình....Vì vậy, xu thế tất yếu khi lựa chọn tiếp nhận thông tin của công chúng hiện đại là theo tiêu chí phù hợp với nhu cầu hiểu biết của cá nhân họ. Báo chí với tư cách là công cụ truyền thông đắc lực các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đã có những đóng góp đáng kể trong việc 6