Luận văn Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn Quận Cẩm Lệ, Thành phố Đà Nẵng. Tình hình, nguyên nhân và điều kiện phòng ngừa

Nội dung tài liệu: Luận văn Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn Quận Cẩm Lệ, Thành phố Đà Nẵng. Tình hình, nguyên nhân và điều kiện phòng ngừa

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HỒ QUỐC HẢI TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ THAM GIA GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG: TÌNH HÌNH, NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN PHÒNG NGỪA LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI, năm 2020
2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HỒ QUỐC HẢI TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ THAM GIA GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG: TÌNH HÌNH, NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN PHÒNG NGỪA Ngành: Tội phạm học và Phòng ngừa tội phạm Mã số: 8.38.01.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THANH THÙY HÀ NỘI, năm 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu của bản thân, được thực hiện độc lập và dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Thanh Thùy. Các kết quả trong luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, bảng biểu và trích dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tác giả luận văn Hồ Quốc Hải
4. MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. TÌNH HÌNH TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ THAM GIA GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ............................................................................... 7 1.1. Những vấn đề lý luận có liên quan đến tình hình tội phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ ........................................................................... 7 1.2. Phần hiện của tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng .............................. 15 1.3. Phần ẩn của tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng .............................. 31 CHƯƠNG 2. NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA TÌNH HÌNH TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ THAM GIA GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG .............. 35 2.1. Những vấn đề lý luận có liên quan đến nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng ........................................................... 35 2.2. Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng ..... 39 CHƯƠNG 3. DỰ BÁO VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ THAM GIA GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ......... 50 3.1. Dự báo tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng ......................................... 50 3.2. Biện pháp phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng ................... 52 KẾT LUẬN .................................................................................................... 73 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
5. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ATGT : An toàn giao thông BLHS : Bộ luật hình sự BLTTHS : Bộ luật tố tụng hình sự CAND : Công an nhân dân ĐKPT : Điều kiển phương tiện TAND : Toà án nhân dân TGGTĐB : Tham gia giao thông đường bộ TNGT : Tai nạn giao thông TTATGT : Trật tự an toàn giao thông TTATXH : Trật tự an toàn xã hội TTKS : Tuần tra kiểm soát VKSND : Viện kiểm sát nhân dân
6. DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng Số vụ án xét xử tội vi phạm quy định về tham gia 1.1. giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ (từ 18 năm 2015 – 2019) Diễn biến tình hình tội vi phạm quy định về tham gia 1.2. 19 giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ Cơ cấu tình tội vi phạm quy định về tham gia giao 1.3. thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ xét theo 20 địa bàn Cơ cấu tình hình tội vi phạm quy định về tham gia 1.4. giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ theo 21 tuyến đường Nguyên nhân, lỗi vi phạm trong tội vi phạm quy định 1.5. 23 về tham gia giao thông trên địa bàn quận Cẩm Lệ Cơ cấu bị can phạm tội vi phạm quy định về tham gia 1.6. 25 giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ Cơ cấu phương tiện liên quan đến tình hình tội vi 1.7. phạm quy định về tham gia giao thông trên địa bàn 27 quận Cẩm Lệ Số liệu về đăng ký phương tiện xe mô tô, xe gắn máy 3.1. 56 trên địa bàn quận Cẩm Lệ Tình hình vi phạm các quy định về pháp luật giao 3.2. 57 thông trên địa bàn quận Cẩm Lệ
7. DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu Tên biểu đồ Trang biểu đồ Biểu đồ cơ cấu tình hình tội vi phạm quy định về tham 1.1. gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ xét 21 theo địa bàn Biểu đồ cơ cấu tình hình tội vi phạm quy định về tham 1.2. gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ 22 theo tuyến đường Biểu đồ cơ cấu tình hình tội vi phạm quy định về tham 1.3. gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ 24 theo nguyên nhân Biểu đồ cơ cấu tình hình tội vi phạm quy định về tham 1.4. gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ 26 theo độ tuổi Biểu đồ cơ cấu tình hình tội vi phạm quy định về tham 1.5. gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ xét 26 theo giới tính Biểu đồ cơ cấu tình hình tội vi phạm quy định về tham 1.6. gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ xét 28 theo phương tiện gây ra tai nạn
8. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động giao thông vận tải là huyết mạch kinh tế của mỗi quốc gia, đáp ứng những nhu cầu kinh tế, văn hoá, xã hội, đi lại, sinh hoạt của các tầng lớp dân cư. Trong đó, giao thông đường bộ là loại hình giao thông rất quan trọng, xét trên tất cả các phương diện kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh quốc phòng. Bởi giao thông vận tải đường bộ chiếm tỷ trọng lưu thông hàng hoá, phương tiện, đối tượng tham gia giao thông lớn nhất; chi phí cho giao thông đường bộ cũng như nhu cầu phát triển giao thông đường bộ là rất to lớn, giao thông đường bộ có ở trên mọi địa hình, khu vực và liên quan đến mọi người tham gia giao thông. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của xã hội, của hoạt động giao thông vận tải thì tình hình tội vi phạm về quy định tham gia giao thông đường bộ cũng có những diễn biến phức tạp, ngày càng có nhiều những vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng, làm chết nhiều người cũng như thiệt hại về tài sản có thể lên đến hàng tỷ đồng. Quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng là quận có diện tích 34 km², chiếm 2,63% diện tích toàn thành phố, dân số 143.632 người, chiếm 9,6% số dân toàn thành phố, mật độ dân số đạt 4.224 người/km². Hiện nay, trên địa bàn quận Cẩm Lệ đã và đang hình thành một số khu đô thị cao cấp. Là quận có diện tích rộng nhất trong tất cả các quận của thành phố Đà Nẵng, hạ tầng giao thông từng bước được thành phố nâng cấp, hoàn thiện phục vụ nhu cầu giao thông vận tải ngày càng cao tuy nhiên đi kèm với đó là tình hình vi phạm quy định quy định pháp luật giao thông và tai nạn giao thông trong những năm qua vẫn có xu hướng diễn biến phức tạp. Số lượng vi phạm các quy định về pháp luật giao thông năm 2014 là 2385 trường hợp đến năm 2019 tăng lên 5032 trường hợp, tăng hơn 210%, thực trạng đó kéo theo tai nạn giao thông nói chung và tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông nói riêng tăng lên, đặc biệt là trên hai tuyến Quốc lộ trọng yếu đi qua là Quốc lộ 1A và 1
9. 14B, mật độ phương tiện lưu thông rất lớn mỗi ngày. Trước thực trạng như vậy mặc dù các cơ quan chức năng như Ban An toàn giao thông quận, Công an, Phòng Môi trường và đô thị, các tổ chức đoàn thể đã tăng cường các biện pháp nhằm nâng cao tính phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ như: Mỗi năm 02 đợt, Ban An toàn giao thông quận rà soát, kiểm tra, tổng hợp các vị trí là điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trên địa bàn quận theo tiêu chí xác định của Bộ Giao thông vận tải để báo cáo đề xuất Ban An toàn giao thông thành phố sữa chửa, khắc phục các bất cập; Công an quận cũng như các đơn vị chức năng tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý các vi phạm pháp luật, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật...tuy nhiên, tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ tuy có giảm nhưng không mang tính bền vững. Bên cạnh đó, việc Luật Giao thông đường bộ năm 2008 bộc lộ những bất cập, hạn chế, không theo kịp với tình hình thực tiễn đã làm tồn tại một số hành vi tham gia giao thông nguy hiểm cho xã hội nhưng chưa được điều chỉnh bởi Luật Giao thông đường bộ như hành vi không chú ý quan sát khi tham gia giao thông, hiện nay chưa được quy định cụ thể trong Luật Giao thông đường bộ năm 2008, mặc dù đây là hành vi cơ bản bắt buộc phải thực hiện khi tham gia giao thông, cơ quan Công an phải vận dụng điều luật mở để áp dụng các chế tài xử phạt đối với hành vi này. Trước thực trạng như vậy, tuy nhiên hiện nay chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu một cách đầy đủ các vấn đề về lý luận và thực tiễn về công tác phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, do đó tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ , thành phố Đà Nẵng: tình hình, nguyên nhân và điều kiện phòng ngừa”, làm luận văn thạc sĩ nhằm đáp ứng nhu cấp cấp thiết về nghiên 2
10. cứu tổng quát các vấn đề lý luận và thực tiễn công tác phòng ngừa tai nạn giao thông trên địa bàn quận Cẩm Lệ hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trong thời gian qua có nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả liên quan đến công tác phòng ngừa tình hình tội phạm nói chung trên địa bàn quận Cẩm Lệ cũng như phòng ngừa tình hình tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ của một số địa phương khác như: - “Phòng ngừa tội phạm trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng”- Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội, của tác giả Phan Xuân Phúc năm 2018. Công trình nghiên cứu khoa học trên đã làm rõ được nhiều nội dung liên quan đến đặc điểm về kinh tế - xã hội, văn hóa giáo dục, vị trí địa lý của quận Cẩm Lệ có tác động đến tình hình tội phạm cũng như công tác phòng ngừa tình hình tội phạm, tuy nhiên, công trình nghiên cứu khoa học trên chưa đi sâu, làm rõ các nội dung về nguyên nhân, điều kiện của tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ, vì số lượng tội này so với các tội khác chiếm tỷ trọng không lớn, vì vậy không được tác giả nghiên cứu, đề xuất các giải pháp phòng ngừa một cách chuyên sâu. - “Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng: Tình hình, nguyên nhân và phòng ngừa” – Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội, của tác giả Đặng Phước Thủy năm 2018. Đối với công trình nghiên cứu khoa học trên đã tập trung làm rõ được nguyên nhân và điều kiện của tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, trong đó có nhiều nguyên nhân, điều kiện tương tự như trên địa bàn quận Cẩm Lệ, tuy nhiên còn nhiều nguyên nhân, điều kiện khác về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn quận Cẩm Lệ mà công trình nghiên cứu khoa học trên không tập trung làm rõ được lý do vì 3