Luận văn Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ THU HÚT ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI (FDI) VÀO NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM Ngành: Kinh tế quốc tế TẠ THỊ VÂN Hà Nội - 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ THU HÚT ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI (FDI) VÀO NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM Ngành: Kinh tế quốc tế Mã số: 8310106 Họ và tên học viên: TẠ THỊ VÂN Người hướng dẫn: PGS.TS VŨ THỊ KIM OANH Hà Nội - 2020
3. i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam” là đề tài nghiên cứu độc lập của riêng tôi, được viết dựa trên cơ sở tìm hiểu, phân tích và đánh giá các số liệu về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt may Việt Nam. Các số liệu là trung thực và chưa được công bố tại các công trình nghiên cứu có nội dung tương đồng nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Tạ Thị Vân
4. ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Nhân đây, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc lòng biết ơn chân thành đến các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Ngoại thương, Khoa Sau đại học của trường cùng tập thể các thầy cô giáo, những người đã trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường. Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Vũ Thị Kim Oanh, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Do thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế, luận văn được hoàn thiện không thể tránh khỏi những sơ suất thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến của các thầy cô giáo cùng các bạn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Tạ Thị Vân
5. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH ............................................................. v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... vi TÓM TẮT LUẬN VĂN ......................................................................................... vii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THU HÚT ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP (FDI) VÀO NGÀNH DỆT MAY ........................................................................................ 8 1.1. Tổng quan về đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI) ........................................ 8 1.1.1. Khái niệm ................................................................................................ 8 1.1.2. Đặc điểm ............................................................................................... 10 1.1.3. Các hình thức ........................................................................................ 11 1.2. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động thu hút FDI vào ngành dệt may 13 1.2.1. Các nhân tố quốc tế .............................................................................. 13 1.2.2. Các nhân tố quốc gia ............................................................................ 14 1.3. Vai trò của FDI đối với ngành dệt may ...................................................... 16 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG THU HÚT FDI VÀO NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM .............................................................................................................. 19 2.1. Tổng quan về ngành dệt may Việt Nam hiện nay...................................... 19 2.1.1. Đặc điểm của ngành dệt may ............................................................... 19 2.1.2. Năng lực của ngành dệt may ................................................................ 24 2.2. Thực trạng thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài vào ngành dệt may Việt Nam trong giai đoạn 2010-2019 ............................................................................................. 27 2.2.1. Vốn và số dự án FDI đầu tư vào ngành dệt may Việt Nam .................. 27 2.2.2. Hình thức FDI vào ngành dệt may Việt Nam ....................................... 29 2.2.3. Cơ cấu đầu tư ....................................................................................... 31 2.2.4. FDI vào ngành dệt may Việt Nam theo lãnh thổ .................................. 32 2.2.5. Đối tác đầu tư FDI vào ngành dệt may Việt Nam ................................ 34
6. iv 2.3. Phân tích thực trạng các nhân tố ảnh hƣởng đến thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào ngành dệt may Việt Nam.......................................................... 36 2.4. Đánh giá thực trạng thu hút FDI vào ngành dệt may Việt Nam ............. 43 2.4.1. Những thành công trong thu hút FDI vào ngành dệt may Việt Nam ... 43 2.4.2. Những vấn đề còn hạn chế và nguyên nhân trong thu hút FDI vào ngành dệt may Việt Nam ............................................................................................ 46 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƢỜNG THU HÚT ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI (FDI) VÀO NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM ................ 51 3.1. Định hƣớng tăng cƣờng thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào ngành dệt may Việt Nam ................................................................................................ 51 3.1.1. Định hướng và triển vọng phát triển của thu hút đầu tư nước ngoài .. 51 3.1.2. Định hướng và triển vọng phát triển của ngành dệt may Việt Nam giai đoạn 2020 – 2025 và tầm nhìn 2035 .............................................................. 55 3.1.3. Định hướng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành dệt may Việt Nam ......................................................................................................... 57 3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cƣờng thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài FDI vào ngành dệt may Việt Nam ........................................................... 58 3.2.1. Giải pháp vĩ mô .................................................................................... 58 3.2.2. Giải pháp vi mô .................................................................................... 71 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 73 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 74
7. v DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ VÀ HÌNH BẢNG: Bảng 2.1: Xuất khẩu dệt may từ việt nam sang các thị trường năm 2015-2019 ....... 20 Bảng 2.2: Năng lực sản xuất một số sản phẩm dệt may Việt Nam năm 2019 .......... 24 Bảng 2.3: Tổng quan cơ sở sản xuất dệt may Việt Nam ........................................... 25 Bảng 2.4: Vốn và số dự án đầu tư vào ngành dệt may Việt Nam giai đoạn 2010-2019 ..... 28 Bảng 2.5: Top 10 quốc gia đầu tư FDI nhiều nhất vào Việt Nam, tích lũy từ 2010 đến 2019 .................................................................................................................... 34 Bảng 2.6: Các nước đầu tư vào ngành dệt may Việt Nam tiêu biểu giai đoạn 2010-2019.................................................................................................................. 35 Bảng 3.1: Nội dung của một số loại Công cụ thuế ................................................... 60 BIỂU ĐỒ: Biểu đồ 2.1: Hình thức FDI vào ngành dệt may Việt Nam năm 2019 ..................... 30 Biểu đồ 2.2: Đầu tư FDI vào Việt Nam phân theo lãnh thổ ..................................... 32 Biểu đồ 2.3: FDI vào ngành dệt may Việt Nam phân theo địa phương tính đến tháng 10 năm 2019 .............................................................................................................. 33 HÌNH: Hình 2.1: Chuỗi giá trị ngành dệt may Việt Nam ..................................................... 23 Hình 2.2: Chỉ số năng suất lao động khu vực sản xuất ............................................. 27
8. vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt AFTA Asian Free Trade Area Khu vực mậu dịch tự do ASEAN Assosiasion of South East Asean Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á ASEAN Nations Bộ KH&ĐT Bộ Kế hoạch và Đầu tư ĐTNN Đầu tư nước ngoài FDI Foreign Direct Investment Đầu tư trực tiếp nước ngoài FII Foreign Indirect Investment Đầu tư gián tiếp nước ngoài IMF International Moneytary Fund Quỹ Tiền tệ Quốc tế M&A Mergers and Acquisitions Mua lại và sáp nhập ODA Official Development Assistance Hỗ trợ phát triển chính thức The Property and Environment Trung tâm nghiên cứu đất đai và PERC Research Centre môi trường R&D Research and Development Ngiên cứu và phát triển TNCs Transnational Corporations Các tập đoàn xuyên quốc gia United States Agency for Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ USAID International Development Vietnam Textile and Apparel Hiệp hội Dệt may Việt Nam VITAS Association WB World Bank Ngân hàng Thế giới WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại Thế giới
9. vii TÓM TẮT LUẬN VĂN Với đề tài “Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam” luận văn đã khai thác các khía cạnh liên quan đến đầu tư FDI nói chung cho các ngành nghề và cho ngành dệt may nói riêng. Mặc dù vẫn còn nhiều tồn tại trong chính sách cũng như cơ cấu đầu tư, hình thức đầu tư và sự mất cân đối giữa các địa phương cũng như đối tác đầu tư nhưng bước đầu thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam cũng đã có những thành tựu đáng ghi nhận. Sau khi tiến hành phân tích thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam tác giả đã đưa ra các gợi ý giải pháp như sau: Giải pháp về chính sách pháp lý và việc tạo điều kiện thuận lợi thu hút FDI Giải pháp phát triển nguồn nhân lực Giải pháp về khoa học công nghệ Giải pháp về cung ứng nguyên phụ liệu Giải pháp về tài chính Giải pháp về thị trường Giải pháp về đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư kết hợp với lựa chọn, thẩm tra đối tác đầu tư nước ngoài Giải pháp về cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng để thu hút FDI vào công nghiệp dệt may Việt Nam Không những thế, luận văn còn gợi ý các kiến nghị cho cả doanh nghiệp dệt may và Nhà Nước với mong muốn nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam.
10. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong thời đại ngày nay, cùng sự phát triển của thương mại quốc tế, liên kết kinh tế quốc tế, từ những cường quốc kinh tế lớn mạnh nhất đến các nước chậm phát triển đều rất cần nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) và coi đó là nguồn lực quan trọng cho phát triển đất nước. Nhu cầu về vốn đầu tư của tất cả các quốc gia đều rất lớn, vượt xa khả năng cung cấp của thế giới là nguyên nhân dẫn đến cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các quốc gia trong việc tìm kiếm vốn. Quốc gia nào có việc tạo điều kiện thuận lợi thu hút FDI thuận lợi, thông thoáng, sử dụng vốn hiệu quả hơn sẽ giành được ưu thế trong cuộc cạnh tranh này. Thu hút FDI đã trở thành một tất yếu mang tính quy luật chung đối với tất cả các nước. Quy luật này ngày càng bức bách hơn đối với những nước đang phát triển như nước ta. FDI được coi là chìa khoá của sự phát triển, là giải pháp chiến lược giải quyết mâu thuẫn giữa nhu cầu vốn lớn cho quá trình công nghiệp hoá – hiện đại hoá và nguồn vốn trong nước eo hẹp. Việc gia nhập tổ chức thương mại thế giới càng tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam trong việc thu hút FDI từ các nước phát triển, đặc biệt là thu hút FDI vào ngành dệt may- một lĩnh vực mũi nhọn của Việt Nam.Đây là một ngành quan trọng trong nền kinh tế nước ta vì nó phục vụ nhu cầu thiết yếu của con người, là ngành giải quyết được nhiều việc làm cho xã hội và đặc biệt là có thế mạnh trong xuất khẩu, tạo điều kiện cho kinh tế phát triển, góp phần cân bằng cán cân xuất nhập khẩu của đất nước. Đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực dệt may sẽ tạo điều kiện cho Việt Nam nâng cao năng lực quản lý và trình độ công nghệ, mở rộng thị trường xuất khẩu, tạo ra nhiều sản phẩm mới với chất lượng cao, giải quyết việc làm cho nhiều lao động và chủ động tham gia, hội nhập vào ngành thời trang và dệt may thế giới. Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động này nên em đã chọn đề tài: “Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ngành dệt may Việt Nam” làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của mình.