Luận văn Phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương)

Nội dung tài liệu: Luận văn Phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Dương Thị Thu Trinh PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN PHÚ GIÁO (TỈNH BÌNH DƯƠNG) LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Dương Thị Thu Trinh PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN PHÚ GIÁO (TỈNH BÌNH DƯƠNG) Chuyên ngành : Địa lí học Mã số : 8310501 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THỊ BÌNH Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nghiên cứu nào đã được công bố trước đó. Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2019 Tác giả luận văn Dương Thị Thu Trinh
4. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được rất nhiều sự trợ giúp từ các thầy cô giáo, các cơ quan đoàn thể và các cá nhân: Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất đến TS. Phạm Thị Bình, người đã tận tâm hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Phòng Sau Đại học, các thầy cô giáo khoa Địa lí, trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh và Đại học Sư phạm Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy, giúp đỡ, tạo điều kiện và đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho tôi trong quá trình nghiên cứu luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Dương, Cục Thống kê tỉnh Bình Dương, Ủy ban nhân dân huyện Phú Giáo, Chi cục thống kê huyện Phú Giáo, Phòng kinh tế huyện Phú Giáo đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu luận văn. Đồng thời, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến tập thể Hội đồng Sư phạm trường Trung học phổ thông Nguyễn Huệ đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi được học tập và hoàn thành chương trình học. Xin gửi lời cảm ơn chân thành tời gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn ủng hộ, động viên và hỗ trợ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, tôi xin được tiếp thu những ý kiến đóng góp chân thành từ quý thầy, cô cùng bạn đọc để luận văn được hoàn thiện hơn. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2019 Tác giả Dương Thị Thu Trinh
5. MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu Danh mục các bản đồ MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP .................................................................................................. 10 1.1. Cơ sở lý luận ......................................................................................................... 10 1.1.1. Khái niệm về nông nghiệp ............................................................................ 10 1.1.2. Vai trò ............................................................................................................ 13 1.1.3. Đặc điểm nông nghiệp .................................................................................. 15 1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp ................... 16 1.1.5. Các tiêu chí đánh giá phát triển nông nghiệp vận dụng cho cấp huyện ........ 21 1.1.6. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp. .......................................... 23 1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................... 26 1.2.1. Thực trạng phát triển nông nghiệp Việt Nam (2010 - 2017) ........................ 26 1.2.2. Tình hình phát triển nông nghiệp vùng Đông Nam Bộ ................................ 29 1.2.3. Thực trạng phát triển nông nghiệp tỉnh Bình Dương .................................... 26 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................................ 35 Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP HUYỆN PHÚ GIÁO ........................................................................................ 36 2.1. Khái quát về huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương) ................................................ 37 2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương) ............................................................................................... 37 2.2.1. Vị trí địa lí ..................................................................................................... 37 2.2.2. Các yếu tố tự nhiên ....................................................................................... 38
6. 2.2.3. Các yếu tố kinh tế - xã hội ............................................................................ 44 2.3. Thực trạng phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo ............................................ 51 2.3.1. Khái quát chung về ngành nông nghiệp huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương) ........................................................................................ 51 2.3.2. Thực trạng phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo theo ngành .................. 57 2.3.3. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp huyện Phú Giáo ................. 83 2.4. Đánh giá thực trạng phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương) ........................................................................................... 90 2.4.1. Các nông sản đặc trưng ................................................................................. 92 2.4.2. Thành tựu ...................................................................................................... 92 2.4.2. Tồn tại và hạn chế ......................................................................................... 93 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................................ 94 Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP PHÚ GIÁO (TỈNH BÌNH DƯƠNG) ĐẾN NĂM 2030 ............................................ 96 3.1. Cơ sở để xây dựng định hướng............................................................................. 96 3.1.1. Định hướng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 .............................................................. 96 3.1.2. Thực trạng phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo ..................................... 97 3.1.3. Các dự báo về tác động đến sản xuất nông nghiệp ....................................... 98 3.2. Định hướng ........................................................................................................... 98 3.2.1. Định hướng chung ......................................................................................... 98 3.2.2. Định hướng cụ thể ......................................................................................... 99 3.3. Một số giải pháp ................................................................................................. 105 3.3.1. Thị trường và thương hiệu cho nông sản. ................................................... 106 3.3.2. Huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn. ............................................ 109 3.3.3. Triển khai ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp ............................. 108 3.3.4. Đào tạo nguồn nhân lực. ............................................................................. 107 3.3.5. Củng cố và hoàn thiện cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất phục vụ nông nghiệp. ........................................................................................................ 105 3.3.6. Khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường .................. 105
7. 3.3.7. Phát triển nông nghiệp kết hợp với du lịch ................................................. 105 Tiểu kết chương 3 ...................................................................................................... 112 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................. 113 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 116 PHỤ LỤC
8. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Viết đầy đủ 1 UBND Ủy ban Nhân dân 2 CN – CNH Công nghiệp – Công nghiệp hóa 3 CSHT – KT Cơ sở hạ tầng kỹ thuật 4 ĐNB Đông Nam Bộ 5 ĐTH Đô thị hóa 6 GDP Tổng sản phẩm quốc nội 7 GTSX Giá trị sản xuất 8 HĐH Hiện đại hóa 10 KH – CN Khoa học – công nghệ 11 KTTĐPN Kinh tế trọng điểm phía Nam 12 NNƯDCNC Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao 13 NNHH Nông nghiệp hàng hóa 14 NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn 15 TCLTNN Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp 16 TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh 17 GAP Good Agriculture Practies: GAP
9. DANH MỤC BẢN ĐỒ Bản đồ 2.1. Bản đồ hành chính huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương) .................... 36 Bản đồ 2.2. Bản đồ các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương) ....................................... 43 Bản đồ 2.3. Bản đồ hiện trạng phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo (tỉnh Bình Dương) .............................................................................. 95 Bản đồ 3.1. Bản đồ định hướng phát triển nông nghiệp huyện Phú Giáo đến năm 2030 ........................................................................................... 113
10. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Tốc độ tăng trưởng GDP và tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp giai đoạn 2010 – 2017 .............................................................................. 27 Bảng 1.2. Cơ cấu giá trị sản xuất ngành nông nghiệp giai đoạn 2010 - 2016 ......... 28 Bảng 1.3. Giá trị sản phẩm thu được trên 1 ha đất trồng trọt và mặt nước nuôi trồng thủy sản ........................................................................................... 29 Bảng 1.4. Giá trị sản xuất nông nghiệp tỉnh Bình Dương giai đoạn 2010 - 2017.... 32 Bảng 1.5. Cơ cấu GTSX ngành nông nghiệp tỉnh Bình Dương giai đoạn 2010 - 2017 .......................................................................................................... 34 Bảng 2.1. Địa hình huyện Phú Giáo năm 2017 ........................................................ 39 Bảng 2.2. Hiện trạng sử dụng đất huyện Phú Giáo năm 2017 ................................. 40 Bảng 2.3. Quy mô và cơ cấu dân số theo thành thị và nông thôn huyện Phú Giáo .......................................................................................................... 44 Bảng 2.4. Cơ cấu lao động huyện Phú Giáo ............................................................ 45 Bảng 2.5. GTSX ngành nông nghiệp phân theo huyện – thị tỉnh Bình Dương năm 2017 ................................................................................................. 51 Bảng 2.6. GTSX và tốc độ tăng trưởng nông nghiệp huyện Phú Giáo 2010 - 2017 .......................................................................................................... 53 Bảng 2.7. Cơ cấu GTSX nông, lâm, ngư nghiệp huyện Phú Giáo giai đoạn 2010 – 2017.............................................................................................. 54 Bảng 2.8. GTSX nông, lâm, thủy sản bình quân trên 1 ha đất canh tác của huyện Phú Giáo giai đoạn 2010 – 2017 ................................................... 54 Bảng 2.9. Quỹ đất và hiện trạng sử dụng đất của huyện Phú Giáo 2010 - 2017 ..... 57 Bảng 2.10. GTSX và tốc độ tăng trưởng sản xuất nông nghiệp huyện Phú Giáo giai đoạn 2010 – 2017 ............................................................................. 58 Bảng 2.11. Quỹ đất và hiện trạng sử dụng đất của huyện Phú Giáo giai đoạn 2010 – 2017.............................................................................................. 60 Bảng 2.12. Cơ cấu GTSX ngành trồng trọt của huyện Phú Giáo giai đoạn 2010 – 2017 ....................................................................................................... 62 Bảng 2.13. Diện tích và sản lượng cây công nghiệp của huyện Phú Giáo giai đoạn 2010 - 2017 ..................................................................................... 63