Luận văn Nghiên cứu tác động của rủi ro tín dụng tới an toàn thanh khoản tại ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu tác động của rủi ro tín dụng tới an toàn thanh khoản tại ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG ----------- LUẬN VĂN THẠC SĨ NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA RỦI RO TÍN DỤNG TỚI AN TOÀN THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng TÔ THỊ HỒNG HẠNH HÀ NỘI - 2018
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG ----------- LUẬN VĂN THẠC SĨ NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA RỦI RO TÍN DỤNG TỚI AN TOÀN THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM Ngành : Tài chính – Ngân hàng – Bảo hiểm Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng Mã số : 8340201 TÔ THỊ HỒNG HẠNH Người hướng dẫn: TS. NGÔ QUỐC CHIẾN HÀ NỘI - 2018
3. LỜ I CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Số liệu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Ngô Quốc Chiến. Tác giả luận văn Tô Thị Hồng Hạnh
4. MỤC LỤC LỜ I CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN MỞ ĐẦU....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: RỦI RO TÍN DỤNG VÀ TÁC ĐỘNG CỦA RỦI RO TÍN DỤNG TỚI AN TOÀN THANH KHOẢN CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.5 1.1. RỦI RO TÍN DỤNG Ở NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI....................................5 1.1.1. Khái niệm...................................................................................................5 1.1.2. Phân loại rủi ro tín dụng.............................................................................6 1.1.3. Nguyên nhân và hậu quả............................................................................8 1.1.4. Quản trị rủi ro tín dụng tại NHTM...........................................................12 1.2. AN TOÀN THANH KHOẢN Ở NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...................13 1.2.1 Khái niệm .................................................................................................13 1.2.2. Nguyên nhân tác động tới an toàn thanh khoản.......................................16 1.3. TÁC ĐỘNG CỦA RỦI RO TÍN DỤNG TỚI AN TOÀN THANH KHOẢN..21 1.3.1. Tình hình tổng quan về các nghiên cứu đi trước. ....................................21 1.3.2. Đánh giá sự tác động của rủi ro tín dụng tới an toàn thanh khoản ở Ngân hàng thương mại ................................................................................................24 1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỂ BẢO ĐẢM AN TOÀN THANH KHOẢN Ở NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CÁC NƯỚC .......................30 1.4.1. Tác động của rủi ro tín dụng tới an toàn thanh khoản ở Ngân hàng thương mại một số nước................................................................................................30 1.4.2. Bài học rút ra đối với các Ngân hàng thương mại Việt Nam ..................39 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI AGRIBANK VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG CỦA RỦI RO TÍN DỤNG TỚI AN TOÀN THANH KHOẢN...........41 2.1. GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ AGRIBANK ..................................................41 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ..............................................................41 2.1.2 Bộ máy tổ chức .........................................................................................43 2.1.3. Hoạt động tín dụng tại Agribank những năm gần đây............................45 2.2. TÁC ĐỘNG CỦA RỦI RO TÍN DỤNG TỚI AN TOÀN THANH KHOẢN TẠI AGRIBANK THỜI GIAN QUA ......................................................................55 2.2.1. Rủi ro tín dụng tại Agribank hiện đang tồn tại ........................................55 2.2.2. Khái quát tình hình thanh khoản tại Agribank.........................................63 2.2.3. Tác động của rủi ro tín dụng tới mức độ an toàn thanh khoản tại Agribank .......72
5. 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC PHÒNG NGỪA RỦI RO TÍN DỤNG ĐỂ ĐẢM BẢO AN TOÀN THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM........................................75 2.3.1. Những kết quả đã đạt được......................................................................75 2.3.2. Một số bất cập công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank.................76 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG NHẰM TĂNG CƯỜNG AN TOÀN THANH KHOẢN TẠI AGRIBANK ................................82 3.1. ĐỊNH HƯỚNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ AN TOÀN THANH KHOẢN CỦA AGRIBANK GIAI ĐOẠN ĐẾN 2025 ............................................82 3.1.1. Định hướng hoạt động tín dụng đến năm 2025 .......................................82 3.1.2. Định hướng quản trị rủi ro tín dụng.........................................................82 3.1.3. Định hướng an toàn thanh khoản.............................................................83 3.2. QUAN ĐIỂM VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ AN TOÀN THANH KHOẢN Ở NGÂN HÀNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM ..83 3.2.1. Quan điểm về quản trị rủi ro tín dụng......................................................83 3.2.2. Quan điểm về an toàn thanh khoản..........................................................84 3.3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG NHẰM BẢO ĐẢM AN TOÀN THANH KHOẢN TẠI AGRIBANK..........................................84 3.3.1. Tăng cường hiệu quả của hệ thống thông tin tín dụng.............................84 3.3.2. Xây dựng bộ phận chuyên trách quản trị RRTD, nâng cao hiệu quả công tác quản trị RRTD, cùng với đó xây dựng hướng dẫn QTRRTD chi tiết, đáp ứng yêu cầu của NHNN và Tổ chức Basel. .......................................................85 3.3.3. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ nhằm phát hiện và ngăn ngừa rủi ro tín dụng và rủi ro thanh khoản ........................................................86 3.3.4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về quản trị rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro thanh khoản, có chính sách nhân sự hợp lý.........................................87 3.4. KIẾN NGHỊ.......................................................................................................89 3.4.1. Đối với Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan...........................................89 3.4.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước ..................................................................89 KẾT LUẬN..............................................................................................................91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................93
6. DANH MỤC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ BẢNG Bảng 2.1. Tình hình huy động vốn của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 -2016.......................................................................................45 Bảng 2.2: Một số chỉ tiêu về dư nợ tại Agribank .............................................49 Bảng 2.3: Hoạt động bảo lãnh của Agribank ...................................................55 Bảng 2.4: Một số chỉ tiêu về tình hình nợ xấu của Agribank..........................55 Bảng 2.5: Diễn biến cơ cấu nợ xấu của Agribank............................................58 Bảng 2.6: Tình hình trích lập và sử dụng dự phòng RRTD tại Agribank ........60 Bảng 2.7: Hệ số CAR của Agribank một số năm............................................64 Bảng 2.8: Hệ số CAR của một số NHTM tính đến 31 tháng 12 năm 2016 .....64 Bảng 2.9: Một số chỉ tiêu về giới hạn huy động vốn của Agribank.................65 Bảng 2.10: Tỷ lệ giữa vốn tự có so tổng tài sản Có của Agribank.....................66 Bảng 2.11: Một số chỉ tiêu về năng lực cho vay của Agribank..........................67 Bảng 2.12: Chỉ số về sử dụng tiền gửi để cho vay của Agribank ......................68 Bảng 2.13: Một số chỉ tiêu về chứng khoán thanh khoản của Agribank............69 Bảng 2.14: Một số chỉ tiêu về cấu trúc tiền gửi của Agribank..........................70 Bảng 2.15: Chỉ số tiền mặt của Agribank...........................................................71 ĐỒ THỊ Đồ thị 2.1. Tỷ trọng kỳ hạn các khoản huy động tín dụng của Agribank giai đoạn 2012-2016 (%).........................................................................46 Đồ thị 2.2. Tỷ trọng tiền gửi đối tượng khách hàng của Agribank trong giai đoạn 2012 – 2016.............................................................................47 Đồ thị 2.3. Tỷ trọng tiền gửi theo loại tiền của Agribank trong giai đoạn 2012 - 2016 .....................................................................................48 Đồ thị 2.4. Tỷ trọng dư nợ tín dụng của Agribank trên hệ thống ngân hàng giai đoạn 2012 – 2016.............................................................................50 Đồ thị 2.5: Tỷ trọng cho vay bằng tiền VNĐ của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016..............................................................................51
7. Đồ thị 2.6: Tỷ trọng cho vay khách hàng bằng tiền VNĐ của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016...........................................................52 Đồ thị 2.7: Tỷ trọng cho vay theo kỳ hạn của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016 ......................................................................................53 Đồ thị 2.8: Tỷ trọng cho vay theo ngành nghề của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016..............................................................................53 Đồ thị 2.9: Tỷ trọng cho vay theo tài sản bảo đảm của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016.......................................................................54 Đồ thị 2.10: Tỷ trọng nợ quá hạn của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016.....56 Đồ thị 2.11: Tỷ trọng nợ xấu của Ngân hàng Nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016...57 SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Mô hình tổ chức của Ngân hàng Agribank......................................43
8. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ĐH.KTQD Đại học kinh tế quốc dân NHTM Ngân hàng thương mại NHNN Ngân hàng nhà nước PGS Phó giáo sư TMCP Thương mại cổ phần TS Tiến sĩ RRTD Rủi ro tín dụng RRTK Rủi ro thanh khoản
9. TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Tác giả lựa chọn đề tài “Nghiên cứu tác động của rủi ro tín dụng tới an toàn thanh khoản tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam”. Với luận văn nghiên cứu, thông qua các báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cũng như các chỉ tiêu định tính, định lượng. Cùng các yếu tố tác động của môi trường pháp lý, chính sách kinh tế của Nhà nước tại thời điểm nghiên cứu, tác giả phân tích tác động của rủi ro tín dụng tới an toàn thanh khoản tại Ngân hàng thông qua các chỉ tiêu định lượng và định tính cùng với đó rút ra được các thành tựu và hạn chế trong công tác quản trị rủi ro của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam trong giai đoạn 2012 – 2016, để từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện cho Ngân hàng cũng như các kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ.
10. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang thay đổi từng ngày trong những năm vừa qua, đặc biệt là từ năm 2007, khi Việt Nam gia nhập WTO và sắp tới đây tham gia Hiệp định đối tác toàn diện và xuyên lục địa Thái Bình Dương (CPTPP) được ký kết vào ngày 8/3/2018, hoạt động Ngân hàng ở Việt Nam cũng cùng đó phát triển mạnh. Các doanh nghiệp có nhiều cơ hội phát triển, cùng với đó là nhu cầu về vốn cao và đa dạng hơn, thúc đẩy các Ngân hàng thương mại Việt Nam cần đa dạng hóa sản phẩm cho vay, phát triển hoạt động tín dụng. đưa tín dụng ngày càng trở thành hoạt động đem lại lợi nhuân chủ yếu cho Ngân hàng. Tuy nhiên, đi cùng với sự phát triển nhanh và đa dạng đó, Ngân hàng thương mại (NHTM) phải đối mặt với rất nhiều rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình như rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá, rủi ro hoạt động. Những rủi ro mà NHTM gặp phải sẽ tác động trực tiếp đến lợi nhuận, uy tín và sự sống còn của NHTM. Trong đó, rủi ro tín dụng (RRTD) là một trong những rủi ro lâu đời nhất và lớn nhất đối với NHTM, thường xuyên xảy ra và gây hậu quả nặn nề đối với hoạt động kinh doanh của ngân hàng vì khoản tín dụng thường chiếm hơn 50% giá trị tài sản và tạo ra 70 – 90% thu nhập cho ngân hàng. (PSG.TS Phan Thị Thu Hà, Giáo trình Quản trị Ngân hàng thương mại, ĐH.KTQD, 2014, tr.288) Song song với tầm quan trọng của rủi ro tín dụng thì an toàn thanh khoản của là một vấn đề đáng quan tâm đối với hoạt động của Ngân hàng thương mại. Chức năng cơ bản của hệ thống tài chính là cung cấp thanh khoản, sự ổn định của hệ thống ngân hàng liên quan chặt chẽ tới khả năng cung cấp thanh khoản của nó. Vấn đề an toàn thanh khoản đã xuất hiện rất nhiều lần trong các cuộc khủng hoảng tài chính trong lịch sử. Vào những năm 1970 các NHTM nước ngoài cho các nước kém phát triển (LDCs) vay hàng trăm tỷ đola. Vào những năm 1980, các khoản vay này trở nên khó thu hồi (khủng hoảng nợ), khiến các ngân hàng này mất khả năng thanh