Luận văn Nghiên cứu đặc tính điện hóa của Atorvastatin, Fenofibrat và ứng dụng trong phân tích

Nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu đặc tính điện hóa của Atorvastatin, Fenofibrat và ứng dụng trong phân tích

1. TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN --------------------- ĐẶNG MINH HƢƠNG GIANG NGHIÊN CỨU ĐẶC TÍNH ĐIỆN HÓA CỦA ATORVASTATIN, FENOFIBRAT VÀ ỨNG DỤNG TRONG PHÂN TÍCH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC Hà Nội – Năm 2016
2. TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN --------------------- ĐẶNG MINH HƢƠNG GIANG NGHIÊN CỨU ĐẶC TÍNH ĐIỆN HÓA CỦA ATORVASTATIN, FENOFIBRAT VÀ ỨNG DỤNG TRONG PHÂN TÍCH Chuyên ngành: Hóa môi trƣờng Mã số: 60440118 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC Giaoo viên hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Thị Kim Thƣờng Hà Nội – Năm 2016
3. LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Thị Kim Thường đã giao đề tài và tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các thầy, cô thuộc Bộ môn Hóa Phân tích - Khoa Hóa học trường Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQG HN đã truyền đạt cho tôi những kiến thức vô cùng quý báu trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại khoa. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành sâu sắc với bố, mẹ, gia đình và các bạn đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin cảm ơn đề tài QG 15.14 của Đại học Quốc gia Hà nội đã hỗ trợ kinh phí cho chúng tôi thực hiện nghiên cứu này. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Học viên I
4. MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN ..................................................................................... 3 1.1. GIỚI THIỆU VỀ CHẤT NGHIÊN CỨU ATORVASTATIN ...................... 3 1.1.1. Cấu tạo của atorvastatin ................................................................................. 3 1.1.2. Dƣợc lực học và động học của Atorvastatin ................................................. 4 Dược lực học ............................................................................................................ 4 Dược động học ......................................................................................................... 4 1.2. GIỚI THIỆU VỀ CHẤT NGHIÊN CỨU FENOFIBRAT ............................. 4 1.2.1. Cấu tạo của fenofibrat .................................................................................... 4 1.2.2. Dƣợc lực học và động lực học của Fenofibrat .............................................. 5 Dược lực học ............................................................................................................ 5 Dược động học ......................................................................................................... 5 1.3. CÁC PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ATORVASTATIN, FENOFIBRAT.... 5 1.3.1. Các phƣơng pháp xác định atorvastin .......................................................... 6 Phương pháp sắc kí lỏng hiệu năng cao (HPLC)..................................................... 6 Phương pháp quang phổ hấp thụ phân tử ................................................................ 6 Phương pháp von-ampe ........................................................................................... 6 1.3.2. Các phƣơng pháp xác định fenofibrat .......................................................... 7 Phương pháp quang phổ hấp thụ phân tử ................................................................ 7 Phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) .................................................... 7 Phương pháp cực phổ và von-ampe hòa tan ............................................................ 8 1.4. GIỚI THIỆU PHƢƠNG PHÁP VON-AMPE HÒA TAN HẤP PHỤ .......... 9 1.4.1. Nguyên tắc của phƣơng pháp von-ampe hoà tan hấp phụ (AdSV) ............ 9 1.4.2. Các kỹ thuật ghi đƣờng von-ampe hòa tan hấp phụ. ................................ 11 Kỹ thuật von-ampe xung vi phân (DP) .................................................................. 11 II
5. Kỹ thuật sóng vuông .............................................................................................. 12 CHƢƠNG II: NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................... 13 2.1. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................ 13 2.2. Thiết bị, dụng cụ, hóa chất .............................................................................. 13 2.2.1. Thiết bị ......................................................................................................... 13 2.2.2. Dụng cụ ........................................................................................................ 14 2.2.3. Hóa chất ....................................................................................................... 14 2.2.4. Chuẩn bị dung dịch ...................................................................................... 15 Pha dung dịch......................................................................................................... 15 Pha dung dịch gốc atorvastatin và fenofibrat ........................................................ 15 2.3. Xử lý mẫu .......................................................................................................... 15 2.3.1. Quy trình tiến hành phân tích mẫu thuốc atovastatin .................................. 15 2.3.2. Quy trình xử lý mẫu huyết tương xác định atorvastatin. ............................. 16 2.3.3. Quy trình tiến hành phân tích mẫu thuốc hỗn hợp atorvastatin và fenofibrat. ............................................................................................................................... 16 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ......................................................... 18 3.1. NGHIÊN CỨU QUY TRÌNH ĐỊNH LƢỢNG ATORVASTATIN TRONG MẪU THUỐC BẰNG PHƢƠNG PHÁP VON-AMPE. ...................................... 18 3.1.1. Khảo sát các điều kiện cơ bản xác định atorvastatin ................................ 18 Nghiên cứu đặc tính điện hóa của atorvastatin ...................................................... 18 Khảo sát ảnh hưởng của pH ................................................................................... 19 Khảo sát ảnh hưởng thế hấp phụ ........................................................................... 20 Khảo sát ảnh hưởng của thời gian hấp phụ............................................................ 22 Khảo sát thời gian cân bằng ................................................................................... 23 Khảo sát ảnh hưởng của tốc độ quét thế ................................................................ 25 3.1.2. Khảo sát khoảng tuyến tính và đánh giá phƣơng pháp............................. 27 Khoảng tuyến tính. ................................................................................................. 27 Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) .................................... 28 Độ lặp lại ................................................................................................................ 28 3.1.3. Áp dụng thực tế phân tích hàm lƣợng atorvastatin trong các mẫu thuốc trên thị trƣờng. ........................................................................................................ 29 III
6. Phân tích mẫu thuốc Lipivastatin 20mg của công ty cổ phần hóa-dược phẩm Mekopha ................................................................................................................ 29 Phân tích mẫu thuốc Avastor (10mg) của công ty cổ phần Dược phẩm Boston Việt Nam. ............................................................................................................... 30 3.1.4. Nghiên cứu quy trình định lƣợng atorvastatin trong mẫu huyết tƣơng. . 32 Khảo sát thành phần hỗn hợp dung dịch rửa tạp. .................................................. 32 Khảo sát hành phần hỗn hợp dung dịch rửa giải. .................................................. 33 3.1.5. Xác định hiệu suất thu hồi của atorvastatin trong mẫu huyết tƣơng. ..... 34 3.2. NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG QUY TRÌNH ĐỊNH LƢỢNG HỖN HỢP ATORVASTATIN VÀ FENOFIBRAT BẰNG PHƢƠNG PHÁP VON-AMPE HÒA TAN HẤP PHỤ ............................................................................................. 36 3.2.1. Khảo sát các điều kiện thích hợp ................................................................. 36 Nghiên cứu đặc tính điện hóa của hỗn hợp atorvastatin và fenofibrat .................. 36 Khảo sát ảnh hưởng của pH. .................................................................................. 39 Khảo sát ảnh hưởng thế hấp phụ ........................................................................... 41 Khảo sát ảnh hưởng thời gian hấp phụ .................................................................. 42 Khảo sát ảnh hưởng của tốc độ quét thế ................................................................ 44 3.2.2. Khảo sát khoảng tuyến tính và đánh giá phƣơng pháp............................. 46 Khảo sát khoảng tuyến tính và xây dựng đường chuẩn ......................................... 46 Giới hạn phát hiện (LOD) và giới hạn định lượng (LOQ) của phương pháp........ 51 Đánh giá độ lặp lại của phép đo. ............................................................................ 51 3.2.3. Áp dụng thực tế phân tích một số hỗn hợp thuốc trên thị trƣờng ........... 52 Phân tích hàm lượng atorvastatin trong các mẫu thuốc ......................................... 52 Áp dụng thực tế phân tích hàm lượng fenofibrat trong các mẫu thuốc ................ 54 Phân tích đồng thời hàm lượng atovastatin và fenofibrat trong mẫu thuốc. ......... 56 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 59 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 60 IV
7. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Tiếng anh Tiếng việt Viết tắt 1 Anodic Stripping Voltammetry Von-ampe hòa tan a-nốt ASV Asorptive Stripping 2 Von-ampe hòa tan hấp phụ AdSV Voltammetry 3 Atorvastatin Ator Cathodic Stripping 4 Von-ampe hòa tan ca-tốt CSV Voltammetry 5 Cyclic Voltammetry Von-ampe vòng CV Differential pulse stripping 6 Von-ampe hòa tan xung vi phân DPV Voltammetry 7 Fenofibrat Feno Hanging Mercury Dropping 8 Điện cực giọt thủy ngân treo HMDE Electrode High Perfomance Liquid Phương pháp sắc ký lỏng hiệu 9 HPLC Chromatography năng cao GPPH 10 Limit of Detection Giới hạn phát hiện (LOD) 11 Limit of quantityication Giới hạn định lượng LOQ 12 Mercury Film Electrode Điện cực màng thủy ngân MFE Square-Wave Stripping 13 Von-ampe hòa tan sóng vuông SqW Voltammetry Static Mercury Dropping 14 Điện cực giọt thủy ngân tĩnh SMDE Electrode 15 Stripping Voltammetry Von-ampe hoà tan SV V
8. DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Thiết bị phân tích điện hóa Metrohm-Autolab. ......................................... 14 -1 Hình 3.1: Đường von-ampe vòng của atorvastatin 10-7mol.L ............................... 18 Hình 3.2: Sự phụ thuộc của cường độ dòng píc vào pH .......................................... 20 Hình 3.3: Sự phụ thuộc cường độ dòng vào thế hấp phụ ......................................... 21 Hình 3.4: Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào thế hấp phụ .............................. 21 Hình 3.5: Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào thời gian hấp phụ tại nồng độ chất phân tích 5.10-7M ............................................................................................. 22 Hình 3.6: Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào thời gian hấp phụ tại nồng độ chất phân tích 10-8M ................................................................................................ 22 Hình 3.7. Ảnh hưởng của thời gian hấp phụ ............................................................. 23 Hình 3.8: Sự phụ thuộc của cường độ dòng píc vào thời gian cân bằng. ............... 24 Hình 3.9: Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào thời gian cân bằng. ................ 24 Hình 3.10: Sự phụ thuộc của cường độ dòng píc vào tốc độ quét thế. ..................... 26 Hình 3.11. Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào tốc độ quét thế. ...................... 26 Hình 3.12: Đường von-ampe hòa tan của atorvastatin từ 10-8M đến 10-7M. ........ 27 Hình 3.13. Đường chuẩn của atorvastatin từ 10-8M đến 10-7M ............................. 28 -7 -6 Hình 3.14: Đường chuẩn của atorvastatin từ 10 M đến 10 M .............................. 28 Hình 3.15: Đường von-ampe hòa tan mẫu thuốc mekopha ...................................... 29 Hình 3.16. Đường von-ampe hòa tan khi đo mẫu (10mg) của công ty dược phẩm Boston bằng phương pháp thêm chuẩn ..................................................................... 31 Hình 3.17. Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào thành phần dung dịch rửa tạp ................................................................................................................................... 32 Hình 3.18. Đường von-ampe phụ thuộc vào thành phần dung dịch rửa giải. .......... 34 Hình 3.19. Đường von–ampe hòa tan của atovastatin trong mẫu huyết tương........ 35 Hình 3.20: Đường CV của atorvastatin và fenofibrat. ............................................. 36 Hình 3.21: Đường von-ampe vòng của atorvastati và fenofibrat phụ thuộc vào tốc độ quét ....................................................................................................................... 38 Hình 3.22: Phản ứng điện hóa của atorvastatin ...................................................... 38 Hình 3.23: Phản ứng điện hóa của fenofibrat. ........................................................ 39 Hình 3.24: Sựphụ thuộc của cường độ dòng píc vào pH ......................................... 40 Hình 3.25: Đường von-ampe hòa tan khi thay đổi pH từ 5,0 đến 9,0. ..................... 40 Hình 3.26: Sự phụ thuộc cường độ dòng píc vào thế hấp phụ. ................................. 41 VI
9. Hình 3.27: Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào thế hấp phụ ............................ 42 Hình 3.28: Sự phụ thuộc của cường độ dòng píc vào thời gian hấp phụ tại nồng độ -7 chất phân tích 5.10 M. ............................................................................................. 43 Hình 3.29: Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào thời gian hấp phụ tại nồng độ -7 chất phân tích 5.10 M. ............................................................................................. 44 Hình 3.30. Đường von-ampe hòa tan phụ thuộc vào tốc độ quét thế. ...................... 45 Hình 3.31: Đường von-ampe hòa tan của hỗn hợp fenofibrat và atorvastatin ....... 47 ( fenofibrat : atorvastatin = 1: 3). ............................................................................. 47 Hình 3.32.Đường chuẩn biểu diễn sự phụ thuộc của –log C fenofibrat vào cường độ dòng I......................................................................................................................... 48 Hình 3.33. Đường chuẩn biểu diễn sự phụ thuộc của –log C atorvastatin vào cường độ dòng I.................................................................................................................... 48 Hình 3.34: Đường von-ampe hòa tan khi thay đổi nồng độ của hỗn hợp fenofibrat và atorvastatin. .......................................................................................................... 49 Hình 3.35. Đường chuẩn của fenofibrat trong khoảng nồng độ từ 10-8M đến 107M. ................................................................................................................................... 49 Hình 3.36. Đường chuẩn của atorvastatin trong khoảng nồng độ từ 10-8M đến 10- 7M.............................................................................................................................. 50 Hình 3.37. Đường von-ampe hòa tan khi đo mẫu (10mg) của công ty dược phẩm SHYT bằng phương pháp thêm chuẩn ...................................................................... 53 Hình 3.38. Đường von-ampe hòa tan của thuốc Lipistad 300mg ............................. 55 Hình 3.39: Đường von-ampe hòa tan của hỗn hợp Atovastatin 10mg và Fenofibrat 300mg ........................................................................................................................ 57 VII
10. DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Ảnh hưởng của pH đến cường độ dòng của píc ....................................... 19 Bảng 3.2. Ảnh hưởng của thế hấp phụ đến cường độ dòng píc ................................ 20 Bảng 3.3: Sự ảnh hưởng của tốc độ quét thế tới cường dộ dòng píc. ...................... 25 Bảng 3.4. Cường độ dòng píc khi đo mẫu thuốc LIPIVASTIN bằng phương pháp thêm chuẩn. .................................................................................................. 29 Bảng 3.5. Cường độ dòng píc khi đo mẫu thuốc Avastor bằng phương pháp thêm chuẩn ............................................................................................................ 30 Bảng 3.6. Sự phụ thuộc của cường dộ dòng píc vào thành phần dung dịch rửa tạp. 32 Bảng 3.7. Sự phụ thuộc của cường dộ dòng píc vào thành phần dung dịch giải. ..... 33 Bảng 3.9. Cường độ dòng píc khi đo Atorvastatin trên nền mẫu huyết tương bằng phương pháp thêm chuẩn. ............................................................................ 40 Bảng 3.10. Cường độ dòng píc khi thay đổi tốc độ quét từ 25mV/s đến 200mV/s. . 37 Bảng 3.11. Ảnh hưởng của pH đến cường độ dòng của píc ..................................... 39 Bảng 3.12. Ảnh hưởng của thế hấp phụ đến cường độ dòng píc .............................. 41 Bảng 3.13. Ảnh hưởng của thời gian hấp phụ tới cường độ dòng píc tại nồng độ chất -7 phân tích 5.10 M. ........................................................................................ 43 Bảng 3.14. Sự ảnh hưởng của tốc độ quét thế tới cường dộ dòng píc. .................... 45 Bảng 3.15. Ảnh hưởng của nồng độ chất phân tích đến cường độ dòng píc ............ 47 Bảng 3.16. Ảnh hưởng của nồng độ chất phân tích đến cường độ dòng píc ............ 48 Bảng 3.18. Độ lặp lại của hỗn hợp Ato và Feno ....................................................... 52 Bảng 3.19. Cường độ dòng píc khi đo mẫu thuốc Avastor bằng phương pháp thêm chuẩn ............................................................................................................ 53 Bảng 3.20. Cường độ dòng píc khi đo mẫu thuốc bằng phương pháp thêm chuẩn .. 55 Bảng 3.21. Cường độ dòng píc khi đo hỗn hợp mẫu thuốc Ato và Feno bằng phương pháp thêm chuẩn .......................................................................................... 56 VIII