Luận án Quá trình thực thi quốc sách ấp chiến lược của chính quyền Việt Nam cộng hòa (1961-1965)

Nội dung tài liệu: Luận án Quá trình thực thi quốc sách ấp chiến lược của chính quyền Việt Nam cộng hòa (1961-1965)

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------------------- Tô Tuấn Đạt QUÁ TRÌNH THỰC THI QUỐC SÁCH ẤP CHIẾN LƯỢC CỦA CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM CỘNG HÒA (1961-1965) LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ VIỆT NAM Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020
2. 1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------------------- Tô Tuấn Đạt QUÁ TRÌNH THỰC THI QUỐC SÁCH ẤP CHIẾN LƯỢC CỦA CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM CỘNG HÒA (1961-1965) Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã số: 62 22 03 13 LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ VIỆT NAM Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Văn Đạt TS. Phạm Thị Thu Nga Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020
3. 2 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu trong luận án có nguồn gốc rõ ràng. Những đánh giá, nhận định trong luận án do cá nhân tôi nghiên cứu trên những tư liệu xác thực. Tác giả Tô Tuấn Đạt
4. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------------------- TÔ TUẤN ĐẠT QUÁ TRÌNH THỰC THI QUỐC SÁCH ẤP CHIẾN LƯỢC CỦA CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM CỘNG HÒA (1961-1965) Chuyên ngành: Lich sử Việt Nam Mã số: 62 22 03 13 LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. LÊ VĂN ĐẠT 2. TS. PHẠM THỊ THU NGA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019 3 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.. ................................................................................................ 2 MỤC LỤC............. ................................................................................................ 3 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................. 6 DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... 7 MỞ ĐẦU............... ................................................................................................ 8 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 8 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 9 2.1. Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 9 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................... 10 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 10 3.1. Đối tượng....... .......................................................................................... 10 3.2. Phạm vi........... ......................................................................................... 10 4. Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu .................................................... 11 4.1. Nguồn tài liệu.. ........................................................................................ 11 4.2. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 11 5. Đóng góp của luận án ...................................................................................... 11 6. Kết cấu của luận án ......................................................................................... 12 Chương 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................... 13 1.1. Một số khái niệm sử dụng trong luận án ...................................................... 13 1.1.1. Dinh điền..... ......................................................................................... 13 1.1.2. Khu trù mật... ........................................................................................ 13 1.1.3. Ấp chiến lược ........................................................................................ 13 1.1.4. Ấp tân sinh.. .......................................................................................... 14 1.2. Tổng quan các công trình đã nghiên cứu liên quan đến luận án .................. 15 1.2.1. Nghiên cứu của các học giả nước ngoài về quốc sách ấp chiến lược của chính quyền Việt Nam Cộng hòa .................................................................... 15 1.2.2. Nghiên cứu của các học giả trong nước về quốc sách ấp chiến lược của chính quyền Việt Nam Cộng hòa .................................................................... 24
5. 4 1.3. Những vấn đề luận án kế thừa và tiếp tục nghiên cứu ................................. 33 1.3.1. Những vấn đề luận án kế thừa từ các công trình nghiên cứu ............... 33 1.3.2. Những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu..................................... 34 Chương 2. HOÀN CẢNH RA ĐỜI VÀ ÂM MƯU THỰC HIỆN QUỐC SÁCH ẤP CHIẾN LƯỢC CỦA CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM CỘNG HÒA ......... 35 2.1. Hoàn cảnh ra đời quốc sách ấp chiến lược ................................................... 35 2.1.1. Bối cảnh lịch sử miền Nam Việt Nam trước năm 1961 ....................... 35 2.1.2. Sự bất lực của chính quyền VNCH trong quản lí nhân dân theo định hướng của Mỹ ở MNVN ................................................................................. 39 2.1.3. Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” và sự ra đời của quốc sách ấp chiến lược ở miền Nam Việt Nam ............................................................................ 53 2.2. Âm mưu thực hiện ấp chiến lược của Việt Nam Cộng hòa ......................... 59 2.2.1. Âm mưu thực hiện ấp chiến lược ......................................................... 59 2.2.2. Việt Nam Cộng hòa dựa vào thuyết “Cần lao nhân vị” để tuyên truyền thực hiện sách ấp chiến lược ........................................................................... 64 2.2.3. Nhiệm vụ thực hiện ấp chiến lược của Việt Nam Cộng hòa ................ 66 Tiểu kết chương 2.. .............................................................................................. 67 Chương 3. QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG, PHÒNG THỦ VÀ CỦNG CỐ ẤP CHIẾN LƯỢC CỦA CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM CỘNG HÒA (1961- 1965)................................................................................................................ 69 3.1. Chính quyền Việt Nam Cộng hòa thực hiện ấp chiến lược (1961-1963) .... 69 3.1.1. Xây dựng ấp chiến lược ........................................................................ 69 3.1.2. Tổ chức phòng thủ ấp chiến lược ......................................................... 86 3.1.3. Tình hình thực hiện và sự thất bại của quốc sách ấp chiến lược ........ 101 3.2. Chính quyền Việt Nam Cộng hòa chuyển sang thực hiện ấp tân sinh (1964 - 1965).............................................................................................................. 137 3.2.1. Chủ trương của chính quyền Việt Nam Cộng hòa sau ngày 01/11/1963.....................................................................................................137 3.2.2. Xây dựng và tổ chức phòng thủ ấp tân sinh ....................................... 138 3.2.3. Tình hình thực hiện và sự thất bại của ấp tân sinh ............................. 145
6. 5 Tiểu kết chương 3.. ............................................................................................ 151 Chương 4: NHẬN XÉT QUÁ TRÌNH THỰC THI QUỐC SÁCH ẤP CHIẾN LƯỢC CỦA CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM CỘNG HÒA (1961-1965) ...... 153 4.1. Tính chất của quốc sách ấp chiến lược ...................................................... 153 4.1.1. Phục vụ cho âm mưu, chủ trương xâm lược của đế quốc Mỹ ............ 153 4.1.2. Là một biện pháp nhằm thực hiện chính sách bình định ở miền Nam Việt Nam................... .................................................................................... 154 4.1.3. Là một “trại giam” trá hình nhằm tách nhân dân ra khỏi lực lượng cách mạng và phong trào cách mạng ..................................................................... 156 4.2. Đặc điểm của quốc sách ấp chiến lược ...................................................... 158 4.2.1. Về cấu trúc tổ chức ấp chiến lược ...................................................... 158 4.2.2. Về địa bàn tổ chức ấp chiến lược ....................................................... 161 4.2.3. Về tổ chức vận hành bộ máy ấp chiến lược........................................ 163 4.3. Nguyên nhân thất bại của quốc sách ấp chiến lược ................................... 164 4.3.1. Bản chất phi nghĩa của quốc sách ấp chiến lược ................................ 164 4.3.2. Những bất cập trọng hoạt động vận hành ấp chiến lược .................... 171 4.3.3. Phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân nỗ ra mạnh mẽ ......... 176 Tiểu kết chương 4.. ............................................................................................ 186 KẾT LUẬN........... ............................................................................................ 188 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ ........................................ 193 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 194 PHỤ LỤC.............. ............................................................................................ 214
7. 6 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ACL Ấp chiến lược ATS Ấp tân sinh BĐNT Bình định nông thôn CQSG Chính quyền Sài Gòn CAND Công an nhân dân MNVN Miền Nam Việt Nam Nxb Nhà xuất bản NDTV Nhân dân tự vệ QĐND Quân đội nhân dân QĐVNCH Quân đội Việt Nam Cộng Hòa TLLT Tài liệu Lưu trữ Tp HCM Thành phố Hồ Chí Minh TTLTQGII: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II VNCH: Việt Nam Cộng hòa
8. 7 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Sơ đồ tổ chức các cơ quan chấp hành quốc sách ACL....................... 76 Bảng 3.2: Nhu cầu quân dụng cho ACL Tham Rớt .......................................... 103 Bảng 3.3: Tình hình tiến triển công tác xây dựng ACL .................................... 125 Bảng 3.4: Thống kê quá trình lập ACL của Thompson .................................... 128 Bảng 3.5: Thống kê ngân khoản xây dựng ACL 1962-1963 ............................ 130
9. 8 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam (1954-1975), âm mưu cơ bản của đế quốc Mỹ là muốn biến MNVN thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự để tiến công miền Bắc và hệ thống xã hội chủ nghĩa, làm “con đê” ngăn chặn chủ nghĩa xã hội, không cho phong trào cách mạng tràn xuống vùng Đông Nam Á. Thực hiện âm mưu trên, từ năm 1954 đến năm 1975 Mỹ và chính quyền VNCH đã tiến hành nhiều kế hoạch, chiến lược, biện pháp chiến tranh nhằm chống phá cách mạng miền Nam. Trong đó, quốc sách ACL (giai đoạn 1961- 1963) và ATS (giai đoạn 1964-1965), (sau đây xin gọi chung là ACL), được xem là giải pháp có ý nghĩa chiến lược quyết định đến sự thành bại trong kế hoạch xâm lược của Mỹ. Mỹ nhận định trong quá trình tiến hành chiến tranh muốn chiến thắng lực lượng cách mạng thì đòi hỏi phải kiểm soát cho được nông thôn, một địa bàn trọng yếu đóng vai trò xương sống chiến lược của toàn bộ chiến trường miền Nam. Từ đó tạo bàn đạp thừa thế tiến ra Bắc, cắt đứt tuyến giao thông chiến lược Bắc Nam, mục tiêu làm tan vỡ lực lượng cách mạng trên toàn miền Nam. Không dừng lại ở đó, họ còn dùng thủ đoạn vừa khủng bố, vừa mua chuộc để chia rẽ khối đoàn kết các dân tộc, thực hiện chiến tranh giành dân nhằm thực hiện ý đồ giành thắng lợi về chính trị và quân sự tại đây. Những âm mưu đó làm cho cách mạng miền Nam trong suốt quá trình kháng chiến chống Mỹ đã gặp rất nhiều khó khăn thử thách, có lúc suy yếu. Quốc sách ACL trong chiến tranh xâm lược Việt Nam được Mỹ và chính quyền VNCH cho là chủ trương sắc bén, tạo bàn đạp cho lực lượng QĐVNCH chống lại cách mạng, vừa có vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, kêu gọi đông đảo quần chúng (đa số là đồng bào nông thôn) hưởng ứng chính sách này, vừa che đậy cuộc chiến tranh phi nghĩa do Mỹ và chính quyền VNCH tiến hành ở Việt Nam.
10. 9 Nghiên cứu quá trình thực thi quốc sách ACL của chính quyền VNCH (1961-1965) là vấn đề hay đã và đang thu hút nhiều nhà khoa học quan tâm, tìm hiểu. Các công trình nghiên cứu cho đến nay phần lớn tập trung vào các vấn đề: phong trào đấu tranh chống, phá ACL ở MNVN. Tuy nhiên, trong những năm Mỹ thực hiện chiến lược “Chiến tranh đặt biệt” chưa có công trình đi sâu nghiên cứu về quá trình thực thi quốc sách ACL của chính quyền VNCH ở MNVN. Vì lẽ đó, tôi quyết định chọn vấn đề “Quá trình thực thi quốc sách ấp chiến lược của chính quyền Việt Nam Cộng hòa (1961-1965)” làm đề tài nghiên cứu luận án Tiến sĩ của mình. Về ý nghĩa khoa học, luận án nghiên cứu toàn diện, có hệ thống quá trình thực thi quốc sách ACL của chính quyền VNCH ở MNVN (1961-1965). Nhận xét, phân tích, luận giải kết quả, nguyên nhân thất bại của quốc sách ấy. Với việc phản ánh toàn diện quốc sách ACL tại MNVN từ góc tiếp cận đối phương, luận án sẽ góp phần vào việc lí giải đầy đủ hơn lí do vì sao một kế hoạch có ý nghĩa chiến lược quan trọng được Mỹ và chính quyền VNCH chuẩn bị hết sức chu đáo lại bị thất bại. Đồng thời, thấy được những chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng, cũng như vai trò của lực lượng lãnh đạo cách mạng trong quá trình đấu tranh chống lại quốc sách ACL. Về ý nghĩa thực tiễn, luận án góp phần bổ sung tư liệu về lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975). Ngoài ra, kết quả của luận án có thể sử dụng làm tài liệu cho giáo viên, sinh viên, học sinh các trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông vận dụng nghiên cứu và giảng dạy lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trình bày có hệ thống quá trình thực thi quốc sách ACL của chính quyền VNCH (1961-1965) ở MNVN. Nhằm làm rõ âm mưu, thủ đoạn của Mỹ và chính quyền VNCH trong việc thực hiện chính sách gom dân, tát nước bắt cá và sự thất bại tất yếu của chúng trước phong trào đấu tranh của nhân dân miền Nam. Đồng thời, với góc tiếp cận nghiên cứu từ đối phương - một trong những nhân tố